Yatırım Ortamının İyileştirilmesine İlişkin Kanun Düzenlemesinde Mükelleflere Sağlanan Haklar/İmtiyazlar
Ali ÇAKMAKCI
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilerek Meclise sevk edilen “Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” TBMM Genel Kurulu’nda birkaç gün önce görüşülerek yasalaşmıştır. Mecliste Kabul edilen Kanun hali hazırda Resmi Gazete’de yayımlanmamıştır.
Kanunda yer alan diğer önemli düzenlemeler geneli itibariyle daha önceki çalışmalarımızda ifade edilmişti. Şimdi ise Kanunda yapılan değişikliklerden veya yeni düzenlemelerden önemli gördüklerimizi aşağıda ifade etmek isteriz:
- İhracatcılara Ve Firma Yetkililerine Hususi Damgalı Pasaport Alma Hakkı:
Bakanlar Kurulu tarafından belirlenerek Tebliğ edilecek olan ihracat tutarını fiilen sağlamış ihracatçılara/firma yetkililerine 2 yıl boyunca geçerli olmak üzere hususi damgalı pasaport verilme hakkı tanınmaktadır.
Son 3 yıllık ortalama yıllık ihracat rakamının BKK’nda belirtilen rakamın üstünde olması gerekmektedir. Yalnız, ihracatçıların 3 yıl faaliyette bulunması gerekip gerekmediği açık olmamakla birlikte, böyle bir şartın amaca hizmet etmeyeceği ifade edilebilir.
Ayrıca, otel/konaklama işletmeleri gibi ihracatçı sayılan şirketlerin sahip veya yetkililerine bu hakkın tanınıp tanınmayacağı da açık değildir. Zira, bu tür sektörlerin gerçekten ülkeye önemli döviz getirmesine karşın vergi uygulamalarında götürü gider gibi uygulamalarda sorunlarla karşılaştığını ve haksızlığa uğradığını hatırlatmak isteriz.
- Döviz Kazandırıcı Faaliyetlere İlişkin “Harç Ve Damga Vergisi İstisnaları” Tamamen Kanun Bünyesine Alınarak Tebliğ Düzenlemesinden Çıkartılmaktadır.
Böylece yargı safhasında yaşanan yetki tartışmaları son bulacaktır.
- GVK, KVK’da Yer Alan Ar-Ge Teşvikleri Kaldırılarak 5746 Sayılı Kanuna Taşınmaktadır.
Uygulama birliği sağlama amacı taşımaktadır.
- Şirket Ve Şube Kuruluş İşlemlerindeki Maliyetler Azaltılmakta, Gereksiz Bürokratik İşlemler Kaldırılmakta Ve Ayrıca Kurucular Beyanı Kaldırılmaktadır.
- Kurucular Şirket Sözleşmesini Ticaret Sicil Müdürü Veya Yardımcısı Huzurunda İmzalayabilecekler.
- Noter Tarafından Kurucular İçin İmza Tasdiki Zorunluluğu Da Kaldırılıyor.
- Sat Ve Geri Kiralama Ve Varlık Kiralama Şirketlerine İlişkin İşlemlerde Sorunlu Hususlar Yasal Düzenlemeye Kavuşmaktadır.
Sat ve geri kiralama yoluyla finansal kiralama şirketleri ile varlık kiralama şirketlerine satılıp, kanun düzenlemelerine uygun şekilde tekrar satın alınan taşınmazların satışında 2 yıl elde tutma süresi bu şirketlerde geçen süreler de dahil olarak belirleneceğine dair belirlemeler yapılmaktadır. Böylece, kurumlar vergisi ve KDV istisnalarına ilişkin uygulamalardaki tartışmalar çözüme kavuşturulmuştur.
Ayrıca kalkınma ve yatırım bankalarının yaptıkları sat geri kiralama işlemleri de istisna kapsamına dahil edilmiştir.
Taşınırlar içinde sat ve geri kiralama yöntemine ilişkin KDV istisnası getirilmiştir.
Tüm sat-geri kiralamaya konu kıymetlerin İndirim KDV’leri geriye dönük olarak düzeltme işlemine konu olamayacak, yalnız devir tarihinde indirilemeyen tutarlar mükellefler tarafından gider yazılabilecektir.
- Tacirler Arasındaki İpotek İşlemlerinde Harç %50 Uygulanacaktır.
- Sözleşmelerde Sadece Tek Nüsha Üzerinden Damga Vergisi Ödenecektir. Maktu Vergi İse Her Nüshadan Alınacaktır.
- Sözleşme -Aynı Koşullara Yenilenirse- İlave Damga Vergisi Alınmayacak, Ayrıca Azami Tutar Üzerinden Damga Vergisi Ödenmiş İse Bu Sözleşmelerde Sadece Sözleşme Bedeli Artarsa Artan Tutar Üzerinden Damga Vergisi Ödenecektir.
Ayrıca Taraflar, İlave İş, Miktar Değişirse Yine Damga Vergisi Hesaplanacaktır.
- Damga Vergisi Kanunun 1 Ve 2 Sayılı Listesinde Yer Alan Bazı Belgeler Açık Açık Yazılarak Bakanlar Kurulu’na Oran Belirleme Yetkisi Verilmektedir.
- Cezai Şart Pey Akçesi Gibi Konular Başlı Başına Sözleşme Konusu Olmazsa Damga Vergisi Hesaplanmayacaktır.
- Kefil Ve Garantörlerden Sadece Birinin İmzasından Damga Vergisi Alınacaktır. Her Kişi İçin Ayrı Damga Vergisi Olmayacak.
- Limited Şirketler De Dahil Olmak Üzere Sermaye Şirketlerinde Şirket Hisse Devirlerinde Harç Uygulanmayacaktır. Damga Vergisi İse İstisna Olacaktır.
Vergi profesyonelleri olarak şirket hisse devirlerinde -limited şirket hisse devirleri başta olmak üzere- çok önemli tutarlarda harç ve damga vergisi ödememek adına son dönemlerde Ankara, İzmir ve İstanbul Vergi Dairesi Başkanlıklarının özelge bazında verdiği görüşler mucibince tür değiştirerek veya başka yöntemlerle şirket devirlerine yönlendirme yapmaktaydık. Bu durum, süreci zorlaştırmak ve iktisadi hayatı engellemekten başka hiçbir anlam taşımamaktaydı. Bu konuda yapılan kanun düzenlemesi bize göre son derece işlevsel ve fonksiyonel bir görev üstlenecektir.
- Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımlara Tahsis Edilen Veya Sayın Alınan Arazilere Teşvik Belgesi Sürecinde Emlak Vergisi Muafiyeti Gelmektedir. Ayrıca Bu Binalardan Bina Harcı Alınmaması Öngörülmüştür.
- Yıllık Gelir Sigortalarında Gelir Vergisi İstisnası İçin Asgari 10 Yıl Sistemde Kalma Şartı Getirilmektedir.
Vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenle ayrılanlarda yine gelir vergisi istisnası vardır. Bireysel emeklilik sisteminden veya hayat sigortalarından 10 yıl süreli yıllık gelir sigortasına aktarılanlardan yapılan ödemelere isabet eden iradlar hak kayıplarını önlemek adına istisna tutulmaktadır.
- Muhtarsar Ve SGK Aylık Hizmet Prim Bildirgeleri Birleştirilerek Her Ayın 23’üne Kadar Maliye Bakanlığı’na Verilebilecektir.
3568 sayılı Kanuna tabi olup şifre alan meslek mensupları işveren veya vekili gibi sorumlu olacaktır.
- VUK’un 153/A Maddesi 10. Fıkrası Kaldırılarak 6 Yıl Teşviklerden Yararlanmama Hükmü İptal Edilmiştir.
VUK’un 359’uncu maddede sayılan fiilleri işledikleri veya bu fiillere iştirak ettikleri vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen raporla tespit edilenlerden bu durumları kesinleşenler ile birinci, ikinci ve üçüncü fıkraların kapsamına girenler veya bu fiillere iştirak edenler, fiilin işlendiği tarihten itibaren altı yıl süreyle hiçbir surette vergi teşvik ve desteklerinden yararlanamazlar şeklindeki düzenleme iptal edilmiştir.
- Bildirim Ve Formlar Yasal Süreden Sonra 3 Gün İçinde Verilirse 1/10 Oranında Özel Usulsüzlük Cezası Kesilecektir.
- Transfer Fiyatlandırması Uygulamasında Bazı Önemli Düzenlemeler Yapılmıştır.
Transfer fiyatlandırmasında ilişkili kişi için en az %10 oranında doğrudan veya dolaylı ortaklık payı, oy veya kar payı hakkı varlığı aranmaktadır. İlişkili kişilerde bu oranlar topluca dikkate alınacaktır.
Geleneksel yöntemlere ilaveler olmaktadır.
İşletmesel kar yöntemleri de devreye girmekte, geleneksel yöntemlerle bu yöntemler arasındaki üstünlük kalmaktadır.
Düzenlemenin OECD düzenlemelerine uygunluk amacı taşıdığını ifade edebiliriz.
- Isı Yalıtımı Ve Enerji Tasarrufu Sağlayan Harcamalar Teşvik Edilmektedir.
Bu harcamalar mükellefler tarafından aktifleştirilmeden doğrudan gider olarak dikkate alınabilecektir.
- Kamu Alacağının Etkin Tahsilatı İçin 6183 AATUHK’nın 22/A Maddesine Göre 5018 Sayılı Kanuna Bağlı Kamu İdare Ve Döner Sermaye İşletmeleri Ödemelerinde Vadesi Geçtiği Halde Ödenmemiş Kamu Alacağının Bulunup Bulunmadığı İstenecektir.
- Girişim Sermayesi Fon Ve Ortaklıklarının Para Ve Sermaye Piyasalarında Yapmış Oldukları İşlemlere İlişkin İşlemler BSMV’den İstisna Edilmiştir
- Tüketicilerin, Bankaların Haksız Ücret Aldıklarına Dair Talepleri Hakem Heyetince Olumlu Karşılanırsa, Sigorta Şirketlerinde Olduğu Gibi, Bankalar Tarafından Fiilen Tüketiciye Ödenmek Suretiyle İade Edilen BSMV Tutarları, O Ay Ödenmesi Gereken BSMV Tutarlarından Mahsup Edilebilecektir.
- Çalışanlara Yönelik En Önemli Düzenleme GVK’nın 25/3. Maddesinde Yer Alan “En Yüksek Devlet Memuruna Yapılan En Yüksek Ödeme İbaresi”, Anayasa Mahkemesi Kararı İle 30 Yıllık Üst Süre Kaldırıldığından Çalışılan Süreye İsabet Eden Tutar Olarak Değiştirilmiş, Dolayısıyla Gelir Vergisinden İstisnaya İlişkin Tutar Artırılmıştır.
- KVK’nın 10/ğ Bendindeki Rekabet Gücünü Ve İhracatı Artıran (Yurtdışı Yerleşiklere Verilen Mimarlık, Mühendislik, Tasarım, Yazılım, Raporlama, Veri İşleme Vs) Hizmetlerde -Destek Personeli Hariç-, Fiilen Çalışan Tüm Personele Asgari Geçim İndirimi Uygulandıktan Sonra, Ocak Ayına İlişkin Asgari Ücretin Safi Tutarı 1. Gelir Dilimindeki Oran İle Çarpılarak Her Bir Çalışan İçin Bulunan Tutar Mahsup Edilecektir.
İndirim için hasılatın %85’i doğrudan bu faaliyetlerden sağlanmalı ve fatura yurtdışı müşteriye kesilmelidir.
- Sermaye Piyasası Araçların Vergilendirilmesinde Elde Tutma Süresine Göre Stopaj Oranı Belirleme Yetkisi BK’na Verilmektedir.
- Ticaret Sicil Müdürlükleri Mükellef Adına İşe Başlama Bildirimini Vergi Dairesine Yapacaktır.
- KİK’e Tabi İhalelerde İtiraz Veya Şikayet Üzerine KİK, İlgili İhale Kurumu Veya Yargı Kararıyla İptal Edilen İhalelere İlişkin İhale Kararlarına İlişkin Damga Vergileri İade Edilecektir.
Buna karşın sözleşmelere ilişkin damga vergisi iade edilmeyecektir.
- Düzeltme Beyanları Damga Vergisi Dışına Çıkartılmaktadır.
- ÖTV Kanunu Ve İkincil Mevzuatlara İlişkin Olarak Mükellefler Tarafından Verilen Taahhütnamelere Damga Vergisi İstisna Getirilmiştir.
- KİK İçin “Uluslararası İhale” Tanımı Getirilmiştir.
- Tahkim Davalarında Nispi Karar Ve İlam Harcı Kaldırılmaktadır.
- Genel Ve Özel Vekaletname Ayrımı Kaldırılarak Hepsinden Aynı Tutarda Harç Alınacaktır.
- İşletme Kuruluş Aşamasında Defter Tasdiki Noter Harcı Kapsamından Çıkartılmaktadır.
- Yatırım Teşvik Kapsamındaki Binalar İnşaatlarının Sona Erdiği Tarihi Takip Eden Bütçe Yılından İtibaren 5 Yıl Emlak Vergisinden Muaf Tutulacaktır.
- Tahvil Satın Almak Suretiyle Faiz Elde Edilmesine İlişkin Finansman Hizmetleri KDV’den İstisna Edilmiştir.
- KVK 13. Madde Ve GVK 41. Maddeye Göre Transfer Fiyatlandırması Kapsamında Ödenen KDV İçin KDVK 30/d Maddesine Parantez İçi Hükümle İndirilebileceği Hükmü Getirilmiştir.
Konu hakkında yaşanan ihtilafların çözülmesi beklenmektedir.
- Bölgesel Yönetim Merkezlerine Bazı Şartlarla Kurumlar Vergisi Muafiyeti Getirilmiştir.
[1]Mesleki çalışmalarımızda yer alan bilgiler belli bir konunun veya yasal düzenlemenin veyahut yargı kararlarının çok geniş ve kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel olarak mükelleflere ve uygulayıcılara bilgi vermek, gündemi talip etmeye yardımcı olmak ve yorum yapmalarına yardım amacını taşımaktadır.
Makaleleri yazıldığı dönem ve yasal düzenlemelerin dikkate alınarak değerlendirme yapılmasının önemli olduğunu hatırlatmak isteriz. Makalelerin telif ve diğer yasal hakları doğrudan şirkete ve yazarına ait olup, atıf yapmadan veya izinsiz kullananlar hakkında her türlü yasal işlemin yapılacağını ifade ederiz.
Çalışmalarımız profesyonel hizmetlerimizi temsil etmeyebileceği gibi, her durum ve koşulda profesyonel yaklaşımlarımızı da ifade ettiği iddia edilemez. Yaptığınız fiili/pratik çalışmalarda bu değerlendirmeler dikkate alınırken, olayların koşullarının da incelenmesi, irdelenmesi, sonuçlarının iyi analizi son derece önemlidir. Bu tür çalışmalarda mutlak suretle bir profesyonelden bilgi alınması veya danışmanlık alınmasında fayda bulunduğu düşünülmektedir. Şirketimiz tarafından iş ortalarımızın personellerimizin yetişmesi ve gelişmesinden duyduğumuz sorumluluğu yerine getirme gayreti içinde olacağımıza dair sözümüzü tutma gayreti içinde olduğumuzu iletmek isteriz.
“ADEN Yeminli Mali Müşavirlik Bağımsız Denetim", söz konusu çalışmaların ve içeriğindeki bilgilerin özel durum veya koşullara bağlı olarak hata içermediğine dair herhangi bir güvence vermemektedir. Mesleki çalışmaları ve içeriğindeki bilgileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü risk tarafınıza aittir ve bu kullanımdan kaynaklanan her türlü zarara dair risk ve sorumluluk tamamen tarafınızca üstlenildiğinin bilinmesi gerekmektedir.
