Ali ÇAKMAKCI
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
info@adenymm.com.tr
I-GİRİŞ
15.07.2019 tarih ve 30832 sayılı Resmi Gazetede 7183 sayılı Türkiye Turizm Tanıtım Ve Geliştirme Ajansı Hakkında Kanun yayımlanmıştır.
Bu Kanunun amacı; Türkiye’nin turizm hedeflerine ulaşmasını teminen; turizm imkân ve fırsatlarının dünyada tanıtılmasına, turizm potansiyelinin tüm yönleri ile değerlendirilerek ülke ekonomisine kazandırılmasına, turizm yatırımlarının, turizmin ülke ekonomisindeki payının ve turizm sektörünün hizmet kalitesinin artırılmasına yönelik faaliyetlerde bulunmak, destek ve kaynak sağlamak amacıyla Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansının kurulması, yönetimi, denetimi, gelirleri ve faaliyetlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kanun ile turizme dayalı ticari işletmelerin “yatırımcısı” veya “işletmecisi” olan gerçek veya tüzel kişilerin bu işletmelerdeki faaliyetleri sonucunda elde ettikleri net satış ve kira gelirlerinin toplamı üzerinden Turizm Payı alınması kararlaştırılmıştır. Her iki taraf ta bu payı ödemekle mükellef kılınmıştır.
Kanunun Turizm Payı başlıklı 6 ncı maddesi 1/10/2019 tarihinde, diğer maddeleri yayım tarihinde yürürlüğe girecektir.
II-YASAL DÜZENLEME
Türkiye’nin turizm hedeflerine ulaşmasını teminen; turizm imkân ve fırsatlarının dünyada tanıtılmasına, turizm potansiyelinin tüm yönleri ile değerlendirilerek ülke ekonomisine kazandırılmasına, turizm yatırımlarının, turizmin ülke ekonomisindeki payının ve turizm sektörünün hizmet kalitesinin artırılmasına yönelik faaliyetlerde bulunmak, destek ve kaynak sağlamak amacıyla Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansının kurulması, yönetimi, denetimi, gelirleri ve faaliyetlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla 15.07.2019 tarih ve 30832 sayılı Resmi Gazetede 7183 sayılı Türkiye Turizm Tanıtım Ve Geliştirme Ajansı Hakkında Kanun yayımlanmıştır.
Böylece, bu Kanunda yazılı olan görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak üzere Bakanlıkla ilgili, tüzel kişiliği haiz, bu Kanunda belirtilen hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabi, Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı kurulmuştur. Ajans, Bakanlıkça belirlenen turizm strateji ve politikaları doğrultusunda;
a) Türkiye’nin turizm hedeflerine ulaşmasına ve turizm olanaklarının dünyada tanıtılmasına ve pazarlanmasına ilişkin strateji geliştirir ve tanıtım faaliyetlerini yürütür.
b) Turizm sektörü ve pazarının ihtiyaçlarını ve eğilimlerini belirleyerek ilgililere tavsiyelerde bulunur.
c) Turizm potansiyelinin tüm yönleri ile değerlendirilerek ülke ekonomisine kazandırılmasına, turizm yatırımlarının ve turizmin ülke ekonomisindeki payının artırılmasına yönelik çalışmaları yapar.
ç) Turizm sektörünün hizmet kalitesinin ve niteliğinin artırılması amacıyla gerekli tüm çalışmaları yürütür.
d) Turizmin ülke ekonomisindeki payının artırılması amacıyla bu Kanunda belirtilen amaçları gerçekleştirmek üzere diğer her türlü faaliyet, iş ve işlemleri yapabilir, destek ve kaynak sağlayabilir.
Ajans, faaliyetleri ile ilgili olarak yurt içi ve yurt dışından hibe alabilir.
Kanunun 6. Maddesinde “ Turizm Payı” ödenmesi kararlaştırılmıştır. Ajansın kuruluş amaçlarının gerçekleştirilmesi ve faaliyetlerin finansmanında kullanılmak üzere turizm payı alınacaktır. Turizm payı;
a) Bileşik tesisler ile konaklama tesislerinden binde yedi buçuk,
b) Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesislerinden binde yedi buçuk,
c) Deniz turizmi tesisleri ile Bakanlıktan belgeli deniz turizmi araçlarından binde yedi buçuk,
ç) Seyahat acentalarından (münferit uçak bileti satışları hariç) on binde yedi buçuk,
d) Havayolu işletmelerinden (ticari yolcu taşımacılığı faaliyetlerinden) on binde yedi buçuk,
e) Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından işletilenler hariç olmak üzere havalimanı ve terminal işletmelerinden binde iki,
oranında olmak üzere bu ticari işletmelerin yatırımcısı veya işletmecisi olan gerçek veya tüzel kişilerin bu işletmelerdeki faaliyetleri sonucunda elde ettikleri net satış ve kira gelirlerinin toplamı üzerinden alınır.
- Kış, termal, sağlık, kırsal ve nitelikli spor turizmi gibi Bakanlık tarafından teşvik edilmesi uygun görülen turizm türlerinde faaliyet gösteren tesisler için bu oranlar yüzde elli indirimli olarak uygulanır.
III-TURİZM PAYI NASIL BEYAN EDİLECEK VE ÖDENECEKTİR?
Turizm payı,
√ 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununa göre vergi mükellefinin tabi olduğu vergilendirme dönemini takip eden ayın yirmi dördüncü günü sonuna kadar ilgililerin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine,
√ Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar tarafından ise Gelir İdaresi Başkanlığınca belirlenecek vergi dairesine beyan edilerek,
aynı ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar ödenir.
– Bu kapsamda, yükümlüler her ay aylık net satış veya kira gelirlerini dikkate alarak aylık olarak beyanda bulunacaklardır.
– Hazine Ve Maliye Bakanlığının konu hakkında yetkisi bulunmakta olup, Turizm payına ilişkin beyannamelerin verilme sürelerini, kapsama girenlerin turizm türleri, vergi veya mükellefiyet türleri itibarıyla ayrı ayrı veya birlikte aylık veya üç aylık dönemler hâlinde tespit etmeye, beyannamelerin; şekil, içerik ve eklerini belirlemeye, elektronik ortamda gönderilmesine zorunluluk getirmeye yetkilidir.
– Ayrıca, Net Satışlar içinde tesislere ilişkin kira geliri yoksa, bu tutar Net Satışlara ilave edilecek, varsa mükerrer olmaması adına tekrar dikkate alınmayacaktır.
Vergi dairesi tarafından turizm payının beyan, tarh, tahakkuk ve tahsili ile red ve iadesinde; 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır, tahsil edilen turizm payının yüzde beşi, genel bütçe geliri olarak ayrıldıktan sonra kalan kısmı emanet hesabına alınır ve en geç takip eden ayın yirminci günü Ajansın banka hesabına aktarılır.
– “Ödenen” turizm payı, kurumlar vergisi ve gelir vergisi mükellefleri tarafından matraha esas kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınır.
– Kanun, Turizm Payının ödeme esasına göre dikkate alınarak gider yazılabileceğini hüküm altına almıştır.
– Ödeme şartı sağlanmadığı sürece gider yazılabilecek bir durum yoktur.
– Geçmiş dönemler için bir ödeme yapıldığında Kanun hükmüne göre gider yazılıp yazılamayacağı açık olmamakla beraber, turizm payının ödeme şartına bağlı bir gider olduğundan tahakkukun gerçekleştiği, yani şartların tam ve eksiksiz yerine getirildiği dönemde gider yazılabileceği değerlendirilmesi yapılmaktadır [1] .
– Ayrıca, gider yazılma koşulunun turizm payının ait olduğu dönem veya ilgili olduğu döneme atıf yapılmaksızın tesis edilmesi neticesinde, ödendiği herhangi bir dönemde gider olarak dikkate alınabileceği hususu tarafımızca değerlendirilmektedir.
– Bu paya ilişkin faiz ve zamlar gibi feri alacaklar ise gider yazılamayacaktır.
2019/Ekim ayını takip eden ayın 24. günü sonuna kadar, gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine ilk pay beyan edilecek, 26. günü akşamına kadar ise turizm payı ödenecektir. Beyanname GİB e- beyan sisteminden verilecektir. 01 Ekim 2019 tarihinden başlamak üzere, ilk beyanname 24 Kasım 2019 tarihine (bu tarih dahil) kadar verilecek ve turizm payları 26 Kasım 2019 tarihi akşamına kadar ödenecektir.
Bu maddenin uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek hukuki ihtilafların çözümünde vergi mahkemeleri yetkilidir.
Turizm payına ilişkin beyannamelerin verilme sürelerini, kapsama girenlerin turizm türleri, vergi veya mükellefiyet türleri itibarıyla ayrı ayrı veya birlikte aylık veya üç aylık dönemler hâlinde tespit etmeye, beyannamelerin; şekil, içerik ve eklerini belirlemeye, elektronik ortamda gönderilmesine zorunluluk getirmeye, yetki verilmiş gerçek veya tüzel kişiler aracı kılınarak gönderilmesi hususunda izin vermeye, bu kişileri aracı kılmaya veya zorunlu tutmaya ve uygulamaya, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu kapsamında kalan meslek mensuplarına onaylatılmasına veya imzalatılmasına ilişkin usul ve esaslar ile turizm payının beyan ve ödeme sürelerini kanuni süresinden itibaren bir ayı geçmeyecek şekilde yeniden belirlemeye, Bakanlığın görüşünü alarak Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.
IV-DENETİM
Ajansın Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına uygun olarak hazırlanan yıllık finansal tabloları bağımsız denetime tabidir. Bağımsız denetim, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından kamu yararını ilgilendiren kuruluşların denetimini yapmak üzere yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşlarının en az üçünden teklif alınmak suretiyle İcra Kurulu tarafından yaptırılır.
Denetim sonucunda düzenlenen bağımsız denetim raporları Sayıştaya gönderilir. Sayıştay, münhasıran kendisine sunulan bağımsız denetim raporlarını esas alarak hazırlayacağı raporu Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.
V-UYGULAMA KOŞULLARI
Bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili usul ve esaslar; Turizm Payına ilişkin 6 ncı maddenin uygulanmasıyla ilgili olanlar hakkında Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir.
[1] Mükelleflerin konu hakkında Özelge almalarında yarar bulunmaktadır.
