MENKUL SERMAYE İRADI ELDE EDENLERİN DİKKAT EDECEKLERİ NOKTALAR-2014

Ali ÇAKMAKCI

YMM- Bağımsız Denetçi

Gerçek kişiler 1 Mart-25 Mart arasında 2014 yılında elde ettikleri menkul sermaye iradlarını beyan konusu edecekler. Beyanname vermesi gereken gerçek kişilerin beyan açısından en karmaşık gelir unsuru olduğu düşünülen bu gelir unsurunda biraz daha dikkatli olmaları gerekmektedir.

2014 yılında Türkiye’de mevduat faizi, repo, katılım bankası kar payı, 2006 dan sonra ihraç edilen Devlet Tahvili, Hazine Bonosu faizi, yine 2006 dan sonra yurtiçinde ihraç edilmiş bulunan özel sektör tahvil faiz gelirleri ve kira sertifikaları kaynağında vergilendirildiğinde hiçbir şekilde beyan edilmeyecek.  Bu gelirlerin 1-milyon, 5-milyon veya 10-milyon TL olması neticeyi etkilememekte, kesin olarak beyan edilmeyeceklerdir.

Tüzel kişiliği olan emeklilik, sigorta şirketlerinden, emekli yardım sandıklarından elde edilenler ile bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlar tarafından elde edilen iradlar da beyan dışı.

Kurumların 1998 ve öncesi dağıtılan tüm karları, sermayeye eklenen karlar vergi dışı.

Menkul sermaye iradında beyan edilecek gelirler için 1.400-TL ile beyan sınırı olan 27.000-TL tutara dikkat etmek gerekmektedir.

Her türlü senet iskontosu, iştirak hissenizin adınıza henüz tahakkuk etmemiş karlarının devri-temliki neticesinde alınan bedeller, off-shore gelirleri, her türlü alacak faizi, yurtdışından elde edilen her türlü faiz, repo, kar payı, 2006 öncesinde ihraç iktisap edilen hisse senedi ve tahvilin vadesi gelmemiş kuponlarının satışında elde edilen gelir 1.400-TL yi aşarsa beyan edilecek.

Bunlar Türkiye’de vergi kesintisi yapılmadığından ve istisnası da bulunmadığından beyan konusu edilmektedirler.

Örneğin, mahkemece alacağınıza ilaveten karar verilen faiz 1.400-TL tutarı aşıyorsa, kıyı bankacılığı kanalıyla 20.000-TL faizi geliri elde ettiyseniz, tahvillerin 2016 ve 2017 vadeli kuponlarını satmanız karşılığında 35.000-TL gelir elde ediyorsanız beyan edeceksiniz. 1.400-TL istisna değil, sadece beyan sınırıdır.

Buna karşın, TL cinsinden 2006 öncesinde ihraç edilmiş her türlü tahvil ve hazine bonosu faizinde indirim oranı birden büyük olduğu için 2014 te beyan edilmeyecek. Bu menkul kıymetler altın, döviz cinsinden veya başka bir şeye endeksli ise zaten indirim uygulanmıyor. Bunların toplamı ise 27.000-TL tutarı aşıyorsa beyan edilecek.

Eurobondlarda da indirim yok, 27.000-TL yi aşıyorsa beyan edilecek. Tam mükelleflerin yurtdışı ihraçlı tahvil faizlerinde de durum böyle.

1999-2002 arasında serbest bölge, teknoloji geliştirme bölgesi kazançları gibi istisna kaynaklı kazançları ile yatırım indirimi istisnası uygulanmış kazançlar dağıtılırsa, elde edilen karın 1/9’u net tutara ilave edilerek bulunacak brüt tutarın yarısı istisna. Bu tutar 27.000-TL yi bulursa beyan edilecektir. Mesela, bu suretle dağıtılan net kar payı 900.000-TL ise, brüt tutarı 1.000.000-TL iken yarısı istisna, kalanı 500.000-TL beyan edilecek bunun 1/5 i olan 100.000-TL ise adınıza hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.

Her türlü hisse kar payı ile iştirak hissesi (örneğin limited şirket kar payı, iş ortaklığı, kooperatif hissesi kar payları) kar payları ile yönetim kurulu üyelerine dağıtılan karların brüt tutarının yarısı istisna, kalan kısım 27.000-TL sınırı aşıyorsa beyan edilecek, ama dağıtılan kar için kaynağında ödenen stopajın tamamı mahsup edilecek.

Mesela, Ahmet bey 850.000-TL AŞ kar payı ve limited şirket iştirak kazancı elde etmişse brüt tutarı olan 1.000.000-TL tutarın yarısı 500.000-TL istisna olacak, yarısı beyan edilecek. Ama, Kurum tarafından kesilen 150.000-TL verginin tamamı hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. Yönetim kurulu üyeleri de elde ettikleri kar payı ödemelerini bu şekilde beyan edecekler.

Menkul sermaye iradına ilişkin beyannameyi doldururken sadece adi komandit şirkette komanditer ortakların, limited şirket ortakları ve anonim şirket kurucu ortakları ile yönetim kurulu üyesi ortakların ödedikleri Bağ-Kur primlerini beyannamede matrahtan düşebileceklerdir.

6 aydan fazla yurtdışında çalışma veya oturma izni olan Türk vatandaşları da tamamı tevkif edilmiş menkul sermaye iradları varsa beyanname vermeyecekler.

Beyannamede varsa şahıs sigortaları primlerinizi, eğitim ve sağlık harcamalarınızı, bağış yardım, sponsorluk harcamalarınızı kanundaki sınırlamalara uymak şartıyla beyan edilen geliri aşmamak suretiyle düşebileceksiniz.

Beyannamenizi ikametgahınızın olduğu vergi dairesine vererek Mart ve Temmuz aylarında adınıza tahakkuk edecek gelir vergisini iki taksitte ödeyebileceksiniz.

Mükelleflerin bu tür gelirleri elde etmeleri durumunda konunun hassasiyetine dikkat ederek daha titiz şekilde beyanda bulunmalarını tavsiye etmekteyiz. Aksi takdirde kaynağı ve takibi nispeten daha kolay olan bu gelir unsurunda adınıza cezalı tarhiyatlar çıkabilir.

[1] Mesleki çalışmalarımızda yer alan bilgiler belli bir konunun veya yasal düzenlemenin veyahut yargı kararlarının çok geniş ve kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel olarak mükelleflere ve uygulayıcılara bilgi vermek, gündemi talip etmeye yardımcı olmak ve yorum yapmalarına yardım amacını taşımaktadır.

Makaleleri yazıldığı dönem ve yasal düzenlemelerin dikkate alınarak değerlendirme yapılmasının önemli olduğunu hatırlatmak isteriz. Makalelerin telif ve diğer yasal hakları doğrudan şirkete ve yazarına ait olup, atıf yapmadan veya izinsiz kullananlar hakkında her türlü yasal işlemin yapılacağını ifade ederiz.

Çalışmalarımız profesyonel hizmetlerimizi temsil etmeyebileceği gibi, her durum ve koşulda profesyonel yaklaşımlarımızı da ifade ettiği iddia edilemez. Yaptığınız fiili/pratik çalışmalarda bu değerlendirmeler dikkate alınırken, olayların koşullarının da incelenmesi, irdelenmesi, sonuçlarının iyi analizi son derece önemlidir. Bu tür çalışmalarda mutlak suretle bir profesyonelden bilgi alınması veya danışmanlık alınmasında fayda bulunduğu düşünülmektedir. Şirketimiz tarafından iş ortalarımızın personellerimizin yetişmesi ve gelişmesinden duyduğumuz sorumluluğu yerine getirme gayreti içinde olacağımıza dair sözümüzü tutma gayreti içinde olduğumuzu iletmek isteriz.

“ADEN Yeminli Mali Müşavirlik Bağımsız Denetim ", söz konusu çalışmaların ve içeriğindeki bilgilerin özel durum veya koşullara bağlı olarak hata içermediğine dair herhangi bir güvence vermemektedir. Mesleki çalışmaları ve içeriğindeki bilgileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü risk tarafınıza aittir ve bu kullanımdan kaynaklanan her türlü zarara dair risk ve sorumluluk tamamen tarafınızca üstlenildiğinin bilinmesi gerekmektedir.