Kat karşılığı inşaat işleri birer özel inşaat işi olup (kendi arsasına veya başkasının arsasına imalat) yıllara sari inşaat işi olarak değerlendirilemez. Eğer kat karşılığı inşaat işi alt taşeron olarak (kaba, ince, sıva, çevre düzenleme, çatı kaplama, vb...) alınmış olsa idi şartlara bakarak yıllara sari inşaat işi veya değil denebilir.
Arsa sahiplerinden kısmen ödeme dahi alınsa bu durum kat karşılığı işin hukuki niteliğini değiştirmez. Açıkça özel her türlü inşaat işleri bünyesinde hak ediş ve hak edişe bağlı taahhüt unsuru taşımayan, birden fazla takvim yılına sirayet edebilen bir tür imalat olup, bu tür inşaat faaliyeti için yapılan nakit ödemenin hak ediş bedeli olarak değerlendirilmesi söz konusu değildir. Gerek kendi arsası üzerine gerekse başkasının arsası üzerine kat karşılığı bina inşa ederek satma işinin GVK’nın 42. maddesiyle düzenlenen birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işleriyle herhangi bir ilişkisi bulunmamaktadır.
Bu çerçevede arsa müteahhide arsa payı yanında nakit ödeme yapılması söz konusu sözleşmenin kat karşılığı inşaat sözleşmesi niteliğini değiştirmeyeceğinden arsa sahibi tarafından müteahhide yapılan ödemeler üzerinden vergi kesintisi yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, arsa sahibi kooperatif ile kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapan şirketinize bu sözleşmeye istinaden kendi payına düşen bağımsız bölümlere ilave olarak anılan kooperatif tarafından nakit ödemede bulunulması söz konusu sözleşmenin kat karşılığı inşaat sözleşmesi niteliğini değiştirmeyecektir. Yıllara yaygın olmakla birlikte taahhüde bağlı bir inşaat işi olarak değerlendirilmesi mümkün olmayan kat karşılığı inşaat işine bağlı olarak anılan kooperatif tarafından firmanıza yapılan ödemeler üzerinden vergi kesintisi yapılmasına gerek bulunmamaktadır. (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 20/02/2012 Tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-120[42-
Başka bir Özelgede "Buna göre, şirketiniz ile kat karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca üçüncü şahsa ait arsa üzerinde konut projesi geliştirilen firma arasında sözlü mutabakata vararak taahhüt ettiğiniz inşaat işinin 2014 yılında başlayıp 2015 yılında tamamlanması bu işin kat karşılığı inşaat işi olma niteliğini değiştirmemektedir. Dolayısıyla, söz konusu inşaat işinin Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesiyle düzenlenen birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işi kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir." ( İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI, 62030549-120[42-2013/780]-
Bir işin bu kapsamda değerlendirilebilmesi için; faaliyet konusu inşaat ve onarma işi olması, İnşaat ve onarım işinin birden fazla yıla sirayet etmesi, inşaat ve onarım işinin resmi veya özel taahhütlere bağlı olarak başkasının nam ve hesabına yapılması ve karşılığında hak edişe bağlı bir istihkak ödemesinin ortaya çıkması ile mümkündür.
Kayıtlarınıza göre iş tamamlandığı zaman yükleniciye yapım işi faturası düzenlemek ve genel hizmet olarak %20 KDV hesaplanması lazım. Buna karşın kat karşılığı hizmetinde kayıtlarda oluşan imalat maliyetlerine bakarak VUK ve KDVK hükümlerine göre %5 ile %10 ilave edip arsa payına isabet eden tutarın arsa sahiplerine m2 ve kentsel dönüşüm durumlarına bakarak %1, %10 veya %20 olarak KDV hesaplanması gerekmektedir.
Buna karşın, idare tarafından müteahhit tarafından alt taşerona verilen bir özelge talep formunun tetkikinden, müteahhit firmaya verilecek inşaat taahhüt hizmeti karşılığında bedelin ayni olarak (daire olarak) tahsil edileceği anlaşılmaktadır.Buna göre, müteahhit firmaya verilen inşaat taahhüt hizmeti için mezkûr firma adına, teslim edilen dairelerin emsal bedeli üzerinden fatura düzenlenmesi gerekmektedir. Bu durumda, harcamaları şirketinize ait olmak üzere verilecek hizmet neticesinde, müteahhit firmaya devredilecek konutların maliyeti şirketinize kalacak olan konutların arsa payının maliyetine eşit olacaktır. Söz konusu müteahhide devredilen konutların maliyet bedelinin ise, bu konutların Vergi Usul Kanununun 267 nci maddesine göre tespit edilecek emsal bedeli üzerinden hesaplanması gerekmektedir. Ayrıca müteahhit firma tarafından, verdiğiniz inşaat taahhüt hizmeti karşılığında şirketinize bırakılan daireler için (müteahhide teslim edilen konutlar için tespit edilen emsal bedel üzerinden) şirketiniz adına fatura düzenlenmesi gerekmektedir.( İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI, 62030549-120[42-2013/780]-
ADEN YMM