İndirimli Vergi Oranı Uygulamasında Üretim Ve İhracat Faaliyetlerine
İlişkin Matrah Tespiti Hatalı Uygulanmaktadır
Ali ÇAKMAKCI
Yeminli Mali Müşavir
Sorumlu Ortak Bağımsız Denetçi
E. Hesap Uzmanı
İletişim: info@adenymm.com.tr-0212 592 00 92
- İndirimli Vergi Oranı Uygulanacak Kurum Kazancı Ve Buna İlişkin Matrah Tespitine İlişkin Yasal Açıklamalar:
Hatırlanacağı üzere 7351 sayılı Kanunun 15. maddesiyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu(KVK)nun 32. maddesine aşağıdaki yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkralar eklenmişti:
“(7) İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanır.
(8) Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettiği kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanır. Bu kazançların ihracata isabet eden kısmı için yedinci fıkra hükmüne göre ayrıca indirim uygulanmaz.
(9) Yedinci ve sekizinci fıkralardaki indirimli oranlar, madde kapsamındaki diğer indirimler uygulandıktan sonraki kurumlar vergisi oranı üzerine uygulanır.”
Daha sonra ise, 15.07.2023 tarihinden yürürlüğe giren 7456 sayılı Kanunun 21. maddesiyle değişen ibareye göre 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere ihracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli uygulanmaktadır.
Yapılan bir ilave düzenlemeyle de, aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak imalatçı veya tedarikçi kurumların, dış ticaret sermaye şirketleri veya sektörel dış ticaret şirketleri üzerinden gerçekleştirdikleri ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına da bu indirim uygulanmaya başlamıştır.
Kanunun 32/8. fıkrasına göre de, sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanmaya devam edilmektedir. Fakat, yeni düzenlemeye göre bu kazançların “ihracata isabet eden kısmı için” yedinci fıkra hükmüne göre indirimden faydalananlara bu fıkra kapsamında ayrıca indirim uygulanmayacaktır.
Yapılan bu Kanun hükmü değişikliği nedeniyle hali hazırda yayımlanmış bulunulan 20 seri no’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğine ilişkin gerekli ve zorunlu bazı değişikliklerin yapılmadığı açıktır. Bu son düzenleme ile 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere ihracat kazançlarına uygulanan vergi indirimi üretimden doğan kazancın aksine %1’den %5’e çıkartılmıştır.
Fakat, mevcut Genel Tebliğe göre mükellefler ürettikleri ürünlerin gerek yurt içi piyasalarda gerekse yurt dışı piyasalarda satışını gerçekleştirebilmektedirler. Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden mükelleflerin ürettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı, üretilen ürünlerin yurt içinde ve yurt dışında satılmasına göre ayrım yapılmaksızın, “üretim faaliyetinden elde edilen kazanç” olarak bu Kanunun 32. maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca 1 puan indirimli uygulanacaktır.
Buna karşın, 2023 hesap dönemi kazançlarından başlamak üzere artık ihracat kapsamında değerlendirilen faaliyet kazançlarına kurumlar vergisi %5 indirimli olarak uygulanacaktır. Tebliğde bir düzenleme yapılmaması uygulamayı etkilememektedir, mükellefler yürürlükte olan mevzuata uygun bu şekilde beyanname dışında bu hesaplamaları yapabilecek ve beyanlarında dikkate alabileceklerdir.
Fakat, burada sanayi sicil belgesi kapsamında üretilip sonra ihracatı yapılan bu malların kazancını Genel Tebliğ bir bütün halinde üretim faaliyet kazancı addederken, yeni düzenleme ihracat kazancına ilave haklar tanımıştır. Kanun hükmünde üretim ve ihracat kazancı için her ne kadar doğrudan hiyerarşik bir sıralama olmasa dahi, son düzenlemede üretilerek ihraç edilen ürünlere ilişkin bu faaliyetlerden doğan kazançların ihracata isabet eden kısmı için yedinci fıkra hükmüne göre indirimden faydalananlara bu fıkra kapsamında (8. Fıkra, üretim kazancı) ayrıca indirim uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla, kanunda açık bir öncelik sıralaması olmasa dahi, artık üretilerek ihraç edilen ürünlerin kazanç tespiti için öncelikle maddenin 7. Fıkrasında yer alan ihracat kazancına gitmek, sorunu orada çözmek gerektiği açıktır. Bu nedenle, üretilerek ihracatı yapılan faaliyetlerin kazancını öncelikle “ihracat kazancı” kapsamında mütalaa edilecektir.
Bu nedenle ilgili Genel Tebliğin “Mükellefler, ürettikleri ürünlerin gerek yurt içi piyasalarda gerekse yurt dışı piyasalarda satışını gerçekleştirebilmektedirler. Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden mükelleflerin ürettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı, üretilen ürünlerin yurt içinde ve yurt dışında satılmasına göre ayrım yapılmaksızın, “üretim faaliyetinden elde edilen kazanç olarak bu Kanunun 32 nci maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca 1 puan indirimli uygulanacaktır.” bölümü 2023 yılı ve sonrası için artık geçersiz bir düzenleme durumuna gelmiştir.
Bu çerçevede üretim veya üretilip ihraç edilen ürünlerin faaliyetlerine ilişkin herhangi birinde zarar ortaya çıkması halinde, bu faaliyetler artık bir bütün üretim faaliyeti olarak değerlendirilmeyecektir. İhracat faaliyetleri ayrışık ve öncelik sırası bulunan faaliyet olmaları nedeniyle kendi içinde kar ile zarar mahsubu yapılmayacak veya böyle bir mahsuba da gerek kalmayacaktır.
- Hesaplamalarda Ticari Bilanço Karının İçinde Yer Alan “Diğer Faaliyetlere İlişkin Tüm İstisna Ve İndirime Konu Kazançlar” Hatalı Bir Hesaplaya Yol Açmakta Ve Mükellefler Haksız Matrah ve Vergi Yükleri İle Karşılaşmaktadırlar:
Mezkur Genel Tebliğe göre, mükelleflerin; ihracat faaliyetlerinin yanı sıra diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarının da bulunması halinde, ihracattan kaynaklanan ve 1 puan (2023 ve sonrası için 5 puan) indirim uygulanacak matrah, ihracattan elde edilen kazancın ticari bilanço karına oranlanması suretiyle tespit edilecektir. Yine, sanayi sicil belgesini haiz mükelleflerin üretim faaliyetlerinin yanı sıra diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlar bulunması halinde, üretim faaliyetinden elde edilen ve 1 puan indirim uygulanacak matrah, fiilen yapılan üretimden elde edilen kazancın ticari bilanço karına oranlanması suretiyle tespit edilecektir.
Öte yandan, 1 puan kurumlar vergisi oran indirimi uygulanacak kazanç tutarının gerek ihracattan ve üretimden elde edilen kazancı, gerekse ilgili dönem safi kurum kazancını aşamayacağı tabiidir.
Konuya ilişkin temel ilkelere değindikten sonra Genel Tebliğ bazında hesaplamaların nasıl ele alındığının incelenmesi gerekmektedir. Genel Tebliğ örneklerinde üretim ve/veya ihracat faaliyetleri kapsamında beyannamede kısmi olarak taşınmaz satış kazancı istisnası olduğu veya ihracat veyahut üretim kazancının kendisinin istisna veya indirime konu olduğu örnekleri gözlemlemekteyiz. İdare, ifade ve örnekler yoluyla ihracat ve/veya üretim faaliyet kazancının doğrudan dönem ticari bilanço kazancına ((Üretim (İhracat) Kazancı)/Dönem Ticari Kazancı) bölünmesi yoluyla indirimli vergi matrahının tespit edileceğini belirtmektedir.
Buna karşın, üretim ve/veya ihracat kazancı dışındaki bir kısım istisnai kazançların dönem ticari kazancının içinde payda olarak kaldığı ve haksız bir sonuca yol açtığı, mükelleflere haksız bir vergi yükü çıkardığı tespit edilmektedir. Çünkü, özellikle diğer faaliyetin tamamen istisna bir faaliyet kazancı olduğu düşünüldüğünde kurumlar vergisi beyannamesindeki (geçici vergi beyanı dahil) matrahın tamamı aslen üretim ve/veya ihracat kaynaklı bir matrah olmasına karşın, bu tamamen (duruma göre kısmen) istisna olan kazanç nedeniyle dönem matrahının tamamına 5 veya 1 puan indirimlerin uygulanamaması sonucunu doğurmaktadır.
Konuyu daha somutlaştırmak için üretim ve/veya ihracat kazancı dışındaki diğer faaliyet kazancının tamamen kurumlar vergisinden istisna olan teknoloji geliştirme bölgesi kazancı istisnası, serbest bölge kazancı istisnası, eğitim öğretim kazancı istisnası, yurtdışında inşaat, onarım, montaj veya teknik hizmet kazancı, iştirak kazancı, emisyon primi, yurtdışı iştirak kazancı, yurtdışı şube kazançları, sınai mülkiyet hakları istisnası, Türk uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerin işletilmesinden ve devrinden elde edilecek kazançlara ilişkin istisna, tarım ürünleri lisanslı depoculuk kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinde kazanç istisnası, Kanunun 10. maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde, Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, iş yeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan hizmetler gibi çok sayıda benzer istisna veya indirim kapsamında ele aldığımızda önemli bir hata ile karşılaştığımız daha bariz ortaya çıkmaktadır. Bu kazançların tamamı veya bir kısmı istisna veya indirim kapsamına girebilir.
Aşağıdaki 1 no’lu örnekte görüleceği üzere kurumun sadece 50.000.000,00-TL üretim kazancı ve 80.000.000,00-TL teknoloji geliştirme bölgesi kazancı varken, oluşan 50.000.000,00-TL matrahın tamamı açıkça üretim faaliyetinden kaynaklanmaktadır. Bu matrahın teşekkülünde teknoloji geliştirme bölgesi kazancı hiçbir etki etmemektedir. Bu nedenle matrahın tamamının azami sınırlar içinde kalmak suretiyle indirimli kurumlar vergisine tabi olması gerekirken, ilgili düzenleme kapsamında idare ancak matrahın %38 lik kısmına indirimli vergi uygulatırken, kalan kısım istisna faaliyet nedeniyle hak kaybı yaratacak şekilde %25 vergiye tabi olmaktadır. Bu durumda mükellef, matrah üzerinde etkisi olmayan kazançlar nedeniyle bu örnek nezdinde 307.692,31-TL tutarında fazla vergi ödemek durumunda kalmıştır.
Benzer şekilde, 2 no’lu örnekte de, üretim ve ihracat kazancı ile iştirak kazancı varken, kurumlar vergisinden istisna olan iştirak kazancının dönem ticari kazancı içindeki ağırlığının yüksek olması nedeniyle vergi matrahına dahil olmamakla beraber, haksız bir sonuca yol açacak şekilde matrahın %63’lük kısmının genel oranda vergiye tabi olmasına, sonuçta ise mükellefin bu örnekte 2.342.666,67-TL fazla vergi ödemesine neden olmaktadır.
3 ve 4 no’lu örneklerde de benzer şekilde aynı şekilde haksız ve adil olmayan sonuçların örnekleri olarak aşağıda yer almaktadır. Kuşkusuz bu örnekleri çoğaltmak ve değiştirmek mümkündür. Anlaşılacağı üzere üretim ve/veya ihracat kazançlarına nazaran istisna faaliyet kazançlarının ağırlığı arttıkça bu adil olmayan ve tutarsız sonuç daha belirgin hale gelmektedir. İstisna faaliyetin zararla sonuçlanması halinde ise sorun ortadan bu aşamada kalkmaktadır.
| 20 Seri Nolu KVK Genel Tebliği | Örnek 1 | Kurumlar Vergisi | 20 Seri Nolu KVK Genel Tebliği | Örnek 2 | Kurumlar Vergisi |
| SSB-Üretim Kazancı | 50.000.000,00 |
| SSB-Üretim Kazancı | 12.000.000,00 |
|
| Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kazancı | 80.000.000,00 |
| İhracat Kazancı | 98.000.000,00 |
|
|
|
|
| İştirak Kazancı | 190.000.000,00 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Dönem Ticari Kazancı (+) | 130.000.000,00 |
| Dönem Ticari Kazancı (+) | 300.000.000,00 |
|
| KKEG (+) | 0,00 |
| KKEG (+) | 50.000.000,00 |
|
| İstisna Kazanç (-) | -80.000.000,00 |
| İstisna Kazanç (-) | -190.000.000,00 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Matrah | 50.000.000,00 |
| Matrah | 160.000.000,00 |
|
| SSB-Üretim Kazancı Oranı (%24) | 0,38 |
| SSB-Üretim Kazancı Oranı (%24) | 0,04 |
|
| SSB-Üretim Kazancı Matrahı (%24) | 19.230.769,23 | 4.615.384,62 | SSB-Üretim Kazancı Matrahı (%24) | 6.400.000,00 | 1.536.000,00 |
| İhracat Kazancı Oranı (%20) |
|
| İhracat Kazancı Oranı (%20) | 0,33 |
|
| İhracat Kazancı Matrahı (%20) |
|
| İhracat Kazancı Matrahı (%20) | 52.266.666,67 | 10.453.333,33 |
| Normal Matrah (%25) | 30.769.230,77 | 7.692.307,69 | Normal Matrah (%25) | 101.333.333,33 | 25.333.333,33 |
| Toplam | 50.000.000,00 | 12.307.692,31 | Toplam | 160.000.000,00 | 37.322.666,67 |
|
|
|
|
|
|
|
| Olması Gereken |
|
| Olması Gereken |
|
|
| Matrah | 50.000.000,00 |
| Matrah | 160.000.000,00 |
|
| SSB-Üretim Kazancı Oranı (%24) | 1,00 |
| SSB-Üretim Kazancı Oranı (%24) | 0,11 |
|
| SSB-Üretim Kazancı Matrahı (%24) | 50.000.000,00 | 12.000.000,00 | SSB-Üretim Kazancı Matrahı (%24) Azami Sınır! | 12.000.000,00 | 2.880.000,00 |
| İhracat Kazancı Oranı (%20) |
|
| İhracat Kazancı Oranı (%20) | 0,89 |
|
| İhracat Kazancı Matrahı (%20) |
|
| İhracat Kazancı Matrahı (%20) Azami Sınır! | 98.000.000,00 | 19.600.000,00 |
| Normal Matrah (%25) |
|
| Normal Matrah (%25) | 50.000.000,00 | 12.500.000,00 |
| Toplam | 50.000.000,00 | 12.000.000,00 | Toplam | 160.000.000,00 | 34.980.000,00 |
|
|
|
|
|
|
|
| Fazla Ödenen Kurumlar Vergisi |
| 307.692,31 | Fazla Ödenen Kurumlar Vergisi |
| 2.342.666,67 |
| 20 Seri Nolu KVK Genel Tebliği | Örnek 3 | Kurumlar Vergisi | 20 Seri Nolu KVK Genel Tebliği | Örnek 4 | Kurumlar Vergisi |
| SSB-Üretim Kazancı | 25.000.000,00 |
| SSB-Üretim Kazancı | 180.000.000,00 |
|
| İhracat Kazancı | 175.000.000,00 |
| İhracat Kazancı | 120.000.000,00 | |
| Diğer Ticari Faaliyet Kazancı | 200.000.000,00 | Diğer Ticari Faaliyet Kazancı | 0,00 |
| |
| Serbest Bölge Üretim Kazancı | 50.000.000,00 |
| Yurtdışı İnşaat Onarım Kazancı | 40.000.000,00 |
|
| Gemi ve Yat İşletmeciliği Kazancı | 25.000.000,00 |
| Yurtdışı İştirak Kazancı | 25.000.000,00 |
|
| Eğitim Öğretim Kazanç İstisna Kapsamında | 25.000.000,00 |
| İştirak Kazancı | 35.000.000,00 |
|
| Dönem Ticari Kazancı (+) | 500.000.000,00 |
| Dönem Ticari Kazancı (+) | 400.000.000,00 |
|
| KKEG (+) | 5.000.000,00 |
| KKEG (+) | 40.000.000,00 |
|
| İstisna Kazanç (-) | -100.000.000,00 |
| İstisna Kazanç (-) | -100.000.000,00 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Matrah | 405.000.000,00 |
| Matrah | 340.000.000,00 |
|
| SSB-Üretim Kazancı Oranı (%24) | 0,05 |
| SSB-Üretim Kazancı Oranı (%24) | 0,45 |
|
| SSB-Üretim Kazancı Matrahı (%24) | 20.250.000,00 | 4.860.000,00 | SSB-Üretim Kazancı Matrahı (%24) | 153.000.000,00 | 36.720.000,00 |
| İhracat Kazancı Oranı (%20) | 0,35 |
| İhracat Kazancı Oranı (%20) | 0,30 |
|
| İhracat Kazancı Matrahı (%20) | 141.750.000,00 | 28.350.000,00 | İhracat Kazancı Matrahı (%20) | 102.000.000,00 | 20.400.000,00 |
| Normal Matrah (%25) | 243.000.000,00 | 60.750.000,00 | Normal Matrah (%25) | 85.000.000,00 | 21.250.000,00 |
| Toplam | 405.000.000,00 | 93.960.000,00 | Toplam | 340.000.000,00 | 78.370.000,00 |
|
|
|
|
|
|
|
| Olması Gereken |
|
| Olması Gereken |
|
|
| Matrah | 405.000.000,00 |
| Matrah | 340.000.000,00 |
|
| SSB-Üretim Kazancı Oranı (%24) | 0,06 |
| SSB-Üretim Kazancı Oranı (%24) | 0,60 |
|
| SSB-Üretim Kazancı Matrahı (%24) Azami Sınır! | 25.000.000,00 | 6.000.000,00 | SSB-Üretim Kazancı Matrahı (%24) Azami Sınır! | 180.000.000,00 | 43.200.000,00 |
| İhracat Kazancı Oranı (%20) | 0,44 |
| İhracat Kazancı Oranı (%20) | 0,40 |
|
| İhracat Kazancı Matrahı (%20) Azami Sınır! | 175.000.000,00 | 35.000.000,00 | İhracat Kazancı Matrahı (%20) Azami Sınır! | 120.000.000,00 | 24.000.000,00 |
| Normal Matrah (%25) | 205.000.000,00 | 51.250.000,00 | Normal Matrah (%25) | 40.000.000,00 | 10.000.000,00 |
| Toplam | 405.000.000,00 | 92.250.000,00 | Toplam | 340.000.000,00 | 77.200.000,00 |
|
|
|
|
|
|
|
| Fazla Ödenen Kurumlar Vergisi |
| 1.710.000,00 | Fazla Ödenen Kurumlar Vergisi |
| 1.170.000,00 |
Yukarıda yer verdiğimiz tespitin aksine ne tesadüftür ki, idare üretim ve/veya ihracat faaliyetinden doğan kazancın bir istisna niteliği taşıması durumunda bu istisna kazancın tamamı veya duruma göre kısmen hesaplamalardan çıkartılması gerektiğini belirtmiştir. Tebliğin “32.1.2.9. Üretim veya ihracat faaliyetinden elde edilen kazancın indirim veya istisnaya konu edilmesi halinde uygulama” bölümünde yer alan açıklamaya göre bu Kanunun 10. maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde, Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, iş yeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleriyle ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50’sinin beyan edilen kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.
İhracat faaliyetiyle iştigal eden mükelleflerin hizmet ihracından elde ettikleri kazancın %50’lik kısmının Kanunun 10. maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi kapsamında kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınmış olması halinde, ihracat kazancının zaten söz konusu indirime konu edilerek vergi dışı bırakılmış olan kısmı için kurumlar vergisi oranının 1 puan indirimli uygulanması söz konusu olmayacaktır. İhracat faaliyetinden elde edilen kazancın Kanunun 10. maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde yer alan bu indirime konu edilen kısmı indirildikten sonra kalan tutara 1 puan indirimli oranın uygulanacağı matrahın tespitinde dikkate alınabilecektir.
Aynı şekilde, 1 puan (2023 ve sonrası için 5 puan) indirim uygulanacak matrahın hesabında indirime konu edilerek vergi dışı bırakılmış olan ihracat kazancı, ticari bilanço karından da çıkarılacaktır.
Bu açıklamalar aslında tam olarak bizim açıklamalarımızı temsil etmekte olup, doğru olan hesaplama şekli de budur. Fakat, idare bu tespiti veya hesaplama şeklini adil olmayan ve mükellefler aleyhine olacak şekilde kısmen veya tamamen üretim ve/veya ihracat kazançlarının istisna veya indirime konu edilmesi durumunda uygulatmaktadır. Halbuki tam tersi örneklerde, yani üretim veya ihracat kazançlarının özel bir rejime tabi olmadığı, buna karşılık dönem ticari kazancında başkaca istisna faaliyet/işlem kazançları olduğunda bu hesaplama mükellefler aleyhine olacak şekilde sonuçlara yol açmaktadır. Yukarıda bunun örneklerini temsili olarak arz etmiş bulunuyoruz. Genel Tebliğde bu durumu özellikle taşınmaz satış kazanç istisnası gibi kazançların olduğu örnekler bazında görmek te mümkündür.
Bu nedenle, Genel Tebliğde yapılan açıklamalar ve hesaplamalar açıkça birbiri ile çelişkili şekilde ve adil olmayan, tutarsız ve haksız sonuçlara yol açacak şekilde yürürlüktedir. Bu durum mükelleflerin ciddi şekilde mağdur olmalarına ve haksız vergi ödemelerine yol açtığından dava değeri olan bir konu olarak ele alınması gerektiği düşünülmektedir.
Ayrıca, sanayi sicil belgesi kapsamında yapılan üretim kazancı bir bütün sayıldığından bu faaliyet şeklinde elde edilen kazancın kısmi olarak istisna veya indirim konusuna girebileceğini de unutmamak lazım. Örneğin, üretimin bir kısmının yurtiçinde, bir kısmının serbest bölgede yapılması bunun önemli bir örneğidir. Bu tür vakalarda da istisna olan kazancı hesaplamalarda pay ve payda için düşmek gerekecektir. Keza, üretimin tamamen teknoloji geliştirme bölgesi veya serbest bölgede olması durumunda bu kazançların indirimli vergi uygulamasına tabi olmayacağı açıktır.
Ayrıca, vergi indirimi açıkça vergi matrahına ilişkin uygulanabilir bir kavramdır. Kazanç üzerinden vergi indirimi hesaplanmayacağı açıktır. Vergi matrahına erişmek için bir takım indirim ve istisnalar ile kanunen kabul edilemeyen giderleri eklemek gerekecektir (kısmen dönem kazancına bakılmaksızın vergiye tabi olacağı hüküm altına alınan matrahlar hariç). Buna göre kanunen kabul edilmeyen giderler (KKEG), açıkça bir üretim veya ihracat faaliyetine ilişkin olabilir. Örneğin, ihracat için 2024 yılı itibariyle yürürlükten kalkan kanuni sınırı aşan götürü gider hesaplamaları, ihracat için bazı organizasyonlara ödenen gider niteliği olmayan bedeller, üretim kapsamında kanunen gider yazılamayan harcamalar açıkça bu faaliyetle ilgilidir. Bu nedenle, hesaplamada bu faaliyete ilişkin matrahı tespit ederken bu kazançlara ilişkin kanunen kabul edilemeyen giderlerin doğrudan azami sınır kapsamında indirimli vergi oranı uygulamasına girmesi gerekmektedir. Bir diğer ifadeyle genel bir orantı ile bir kısmının veya tamamına genel vergi oranı uygulamak adil ve doğru bir hesaplama şekli değildir. Çünkü, üretim ve/veya ihracat kazancı dönem kazancından büyük olmadıkça bu faaliyetlerden doğan ve matraha ilave edilen KKEG tutarları haksız bir vergi yüküne tabi olacaklardır. Bu açıklamayı tam tersi olarak indirim kapsamına girmeyen kazançlar için de ifade etmek mümkündür.
[i] 1] Yasal Uyarı Ve Bilgilendirme Metni:
Mesleki çalışmalarımızda yer alan bilgiler belli bir konunun veya yasal düzenlemenin veyahut yargı kararlarının çok geniş ve kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel olarak mükelleflere ve uygulayıcılara bilgi vermek, gündemi talip etmeye yardımcı olmak ve yorum yapmalarına yardım amacını taşımaktadır.
Makaleleri yazıldığı dönem ve yasal düzenlemelerin dikkate alınarak değerlendirme yapılmasının önemli olduğunu hatırlatmak isteriz. Makalelerin telif ve diğer yasal hakları doğrudan şirkete ve yazarına ait olup, atıf yapmadan veya izinsiz kullananlar hakkında her türlü yasal işlemin yapılacağını ifade ederiz.
Çalışmalarımız profesyonel hizmetlerimizi temsil etmeyebileceği gibi, her durum ve koşulda profesyonel yaklaşımlarımızı da ifade ettiği iddia edilemez. Yaptığınız fiili/pratik çalışmalarda bu değerlendirmeler dikkate alınırken, olayların koşullarının da incelenmesi, irdelenmesi, sonuçlarının iyi analizi son derece önemlidir. Bu tür çalışmalarda mutlak suretle bir profesyonelden bilgi alınması veya danışmanlık alınmasında fayda bulunduğu düşünülmektedir. Şirketimiz tarafından iş ortalarımızın personellerimizin yetişmesi ve gelişmesinden duyduğumuz sorumluluğu yerine getirme gayreti içinde olacağımıza dair sözümüzü tutma gayreti içinde olduğumuzu iletmek isteriz.
“ADEN Yeminli Mali Müşavirlik Anonim Şirketi" ve Yazar “Ali ÇAKMAKCI”, söz konusu çalışmaların ve içeriğindeki bilgilerin özel durum veya koşullara bağlı olarak hata içermediğine dair herhangi bir güvence vermemektedir. Mesleki çalışmaları ve içeriğindeki bilgileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü risk tarafınıza aittir ve bu kullanımdan kaynaklanan her türlü zarara dair risk ve sorumluluk tamamen tarafınızca üstlenildiğinin bilinmesi gerekmektedir.
Makalenin Tüm Hakları Şirketimize ve Yazarına Aittir. İzinsiz çoğaltılamaz, dağıtılamaz, kopyalanamaz, amacı dışında ve atıf yapmadan kullanılamaz. Aksi takdirde derhal yasal işlem yapılacaktır. Soru, görüş, öneri ve değerlendirmelerinizi aşağıdaki iletişim adreslerine iletmenizi rica ederiz:
Adres: İstanbul Merkez Ofis 1 (YMM Hizmetleri): Şenlikköy Mahallesi Yaşar Kemal Sokak No:3 Daire: 5 Florya Bakırköy-İstanbul
Tel :(0212)592 00 92
Faks :(0212) 592 00 92
Mail :info@adenymm.com.tr
:cakmakciali@adenymm.com.tr,
