TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞINA İLİŞKİN
İSTİSNA KAZANCIN TESPİTİNDE
YMM RAPORU ZORUNLULUĞU
Yeminli mali müşavirlerce gerçek veya tüzel kişilerin veya bunların teşebbüs veya işletmelerinin mali tablo veya beyannamelerinin; vergi, istisna, muafiyet, iade, indirim, tecil, terkin veya zarar mahsubu işlemleri ve benzeri taleplerinin mevzuat hükümlerine, muhasebe ilke ve standartlarına uygunluğu esas alınarak hesapların gerçeğe uygun ve doğru bilgi verecek şekilde tutulmasını ve bu suretle mükelleflerin doğru beyanda bulunmalarını sağlama amacıyla ihdas edilen YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK İN (02/01/1990 tarih ve 20390 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır) 7. maddesine göre Yeminli Mali Müşavirlerce vergi mevzuatı yönünden tasdik yapılabilecek olan konu ve belgeler aşağıda belirtilmiştir:
A) Gelir Vergisi Yönünden:
a. Yıllık gelir vergisi beyannameleri ve bunlara ekli mali tablolar ve bildirimler.
b. Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesi ile ilgili olarak verilen muhtasar beyannameler,
c. Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80. maddesi ve 82. maddesi ile ilgili olarak verilecek münferit beyannameler,
d. Geçici vergi bildirimleri.
B) Kurumlar Vergisi Yönünden:
a. Yıllık kurumlar vergisi beyannameleri ve bunlara ekli mali tablolar ve bildirimler.
b. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 24. maddesi uyarınca verilen muhtasar beyannameler.
c. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 22. maddesi uyarınca verilen özel beyannameler,
d. Geçici vergi bildirimleri.
C) Katma Değer Vergisi Yönünden:
a. Katma değer vergisi beyannameleri ve ekleri,
b. İade hakkı doğuran işlem ve belgeler,
c. Maliye ve Gümrük Bakanlığınca gerek görülecek katma değer vergisine ilişkin diğer işlem ve belgeler,
D) Veraset ve İntikal Vergisi Yönünden:
a. 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'nun 10. maddesinin (a) bendi uyarınca yapılmakta olan servet incelemelerine konu olan bilançolar ve bununla ilgili beyannameler,
b. Veraset ve intikal vergisi beyannamelerinin ve eklerinin incelenmesi, takdir işlemlerinin yapılması ve tasdiki.
E) Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yönünden:
a. 6183 sayılı Kanun'un 48. maddesi gereğince borcunun tecilini talep eden mükelleflerin dolduracakları "Erteleme ve Taksitlendirme Talep ve Değerlendirme Formları",
b. 6183 sayılı Kanun'un 105. maddesi gereğince verilen terkin beyanlarının incelenmesi ve tasdiki,
F) Damga Vergisi Yönünden:
a. 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 18 ve 22. maddeleri uyarınca makbuz karşılığı ödemeler için verilecek damga vergisi beyannameleri ile 19 ve 23. maddeleri uyarınca istihkaktan kesinti suretiyle tahsil edilen damga vergileri ile ilgili olarak verilecek beyannameler.
G) Mali Mevzuatta Yer alan Teşvik, İndirim, İstisna ve Muafiyetler Yönünden:
a. Yatırım indirimi,
b. Döviz kazandırıcı işlemlerde vergi istisnası,
c. Yeniden değerleme,
d. Stok değerlemesi,
e. Eğitim, spor ve sağlık yatırımlarından elde edilen kazanç istisnası,
f. Dernek, tesis, vakıf ve kooperatiflere muafiyet tanınması,
g) Diğer teşvik, indirim, istisna ve muafiyetlerle ilgili işlemler.
Bakanlık, tasdik kapsamına alınan beyanname, bildirim ve belgelerin tasdik uygulamasını zaman ve konu itibariyle sınırlandırmaya veya genişletmeye yetkilidir.
Tasdik işlemi yapılırken aranacak asgari bilgi, şekil şartları ile tasdike ilişkin diğer usul ve esaslar bakanlıkça çıkartılacak tebliğlerle belirlenir. Yukarıda belirtilen konuların ve belgelerin tasdikine ilişkin olarak Bakanlıkça tebliğ çıkartılmadıkça, yeminli mali müşavirler bu konu ve belgelerle ilgili olarak tasdik işlemi yapamazlar.
Bu kapsamda 5 seri numaralı Tebliğ ile 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu'nun 12. maddesinin Maliye ve Gümrük Bakanlığı'na verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan ve 2.1.1990 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları ve Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik" (Tasdik Yönetmeliği) hükümleri uyarınca, Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesi ve geçici 18. maddesinde yer alan vergi dışı tutulan işlemler ile Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 39. maddesine göre kurum kazancından indirilen gelirlere ilişkin işlemler yeminli mali müşavirlerin tasdik edeceği konular kapsamına alınmış ve tasdike ilişkin usul ve esaslar bu Tebliğle belirlenmiştir.
Aşağıda sayılan 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesi ve geçici 18. maddesinde yer alan istisnalar nedeniyle yararlanılan istisna tutarları ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 39. maddesine göre kurum kazancından indirilen kazanç ve iratlar tutarları toplam 300.000.000.- TL'yı aşan kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu istisnalar ve indirimlerin yararlanabilmeleri için vergi dışı tutulan işlemleri, yeminli mali müşavirlere tasdik ettirmeleri zorunluluğu getirilmiştir.
Bu Tebliğle tasdik kapsamına alınan vergiden istisna ve indirim konusu edilen işlemler şunlardır:
1. Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesinin,
a- 6. bendinde yer alan sanayi ürünleri ihracat istisnası,
b- 7. bendinde yer alan tarım ürünleri ihracat istisnası,
c- 8. bendinde yer alan dış navlun istisnası.
d- 10. bendinde yer alan turizm hasılatı istisnası,
e- 15. bendinde yer alan eğitim, sağlık ve spor tesislerine ilişkin istisna,
f- 17. bendinde yer alan Devlet tahvili, Hazine bonosu ve gelir ortaklığı senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlara ilişkin istisna,
2- Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 18. maddesinde yer alan kurumların (kooperatifler hariç) iştirak hisselerinin ve gayrimenkullerin satışından doğan kazançlara ilişkin istisna.
3- Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 39. maddesine göre kurumların kurum kazancından indirdikleri kazanç ve iratlar.
Söz konusu istisna ve indirimler dışında kalan veya bu istisna ve/veya indirimler kapsamında olup da yıllık kurumlar vergisi beyannamelerinde yararlanılan istisnalar veya indirim konusu yapılan tutarlar toplamı 300.000.000.- TL.'yı aşmayan mükellefler de diledikleri takdirde, bu Tebliğde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde vergiden müstesna tutulan ve/veya indirim konusu yapılan işlemlerini yeminli mali müşavirlere tasdik ettirebilirler.
Kurumlar vergisinden müstesna tutulan ve/veya indirim konusu yapılan tutarların; kurum kazancından indirilmek suretiyle yararlanılabilmesi; İstisna ve indirim yoluyla vergi dışı tutulan işlemlerinin, ilgili mevzuat hükümlerine uygun olduğunun yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenen "Kurumlar Vergisi İstisna ve İndirim Tasdik Raporları" ile belgelenmesine bağlıdır.
Yukarıdaki bölümlerde açıklandığı üzere, bu Tebliğ kapsamına giren kurumlar vergisi beyannamelerine yeminli mali müşavirlik tasdik raporlarının eklenmesi zorunludur.
Yeminli mali müşavirlerce yapılacak kurumlar vergisi istisna ve/veya indirimlerine ilişkin incelemelerde;
a) İstisnalarda yararlanacak mükelleflerin bu istisnalardan yararlanacak statü ve konumda olup olmadığı,
b) İstisnalarda konu olan hasılat veya kazançların ilgili mevzuatın öngördüğü biçimde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği,
c) İstisna yoluyla vergi dışı tutulan işlemlere konu teşkil eden harcama ve maliyet unsurlarının gerçek durumu yansıtıp yansıtmadığı,
d) Söz konusu harcama, maliyet, hasılat ve kazançların gerçek tutarlarının ilgili mevzuatın öngördüğü biçimde belgelendirilip belgelendirilmediği doğru olarak tespit edilip edilmediği gerektiği hallerde istisnadan yararlanacaklara verilecek payların dikkate alınıp alınmadığı,
Hususları defter kayıtları ve bulunması zorunlu belgeler ile statülerini belirleyen belgelerden de faydalanılarak araştırılıp tespit edilecektir. Yapılan tespitler, istisna konuları itibariyle raporlarda ayrı ayrı yer alacaktır. Tasdik raporlarında istisnalar itibariyle ayrı başlıklar halinde, mükelleflerin yararlanacağı istisna yoluyla vergi dışı bırakılan tutarların hesaplanma şekline açık bir biçimde yer verilecektir.
e) Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 39. maddesine göre indirim konusu yapılan kazanç ve iratlarla ilgili olarak yukarıda belirtilen hususlar ayrıca aranacaktır.
Yeminli mali müşavirler, yukarıda belirtilen hususlarla ilgili olarak yapacakları incelemelerde Tasdik Yönetmeliğinin kanıt toplama ve denetim teknikleri ile ilgili hükümlerine uymakla yükümlüdürler.
Kurumlar Vergisi İstisna ve İndirim Tasdik Raporları, bu Tebliğin (1) No.lu ekini oluşturan rapor kapağı ile (2) No.lu ekini oluşturan rapor dispozisyonunda yer alan hususlara uygun olarak hazırlanır. Rapor içeriği itibariyle rapor dispozisyonunda yer alan hususlar ayrı ayrı belirtilir. Bu tebliğde (rapor dispozisyonu dahil) sözü edilen konular mükellefin kayıt ve belge tarih ve numaraları da belirtmek suretiyle tereddüde yer vermeyecek biçimde açıklanır. Gerekli tespitler ve inceleme kanıtları raporun eklerini oluşturur.
Yeminli mali müşavir tasdik raporlarının sonuç bölümünde, bu Tebliğde belirtilen konuların incelenip incelenmediği, fiili durum ile muhasebe kayıtlarının uygun olup olmadığı, istisna yoluyla vergi dışı tutulan işlemleri, ilgili mevzuata uygun olup olmadığı, istisna ve/veya indirim hükümlerinden yararlandırılacak tutarlar, konuları itibariyle ayrı ayrı mutlaka belirtilecektir.
37 seri nolu SM, SMMM VE YMM KANUNU GENEL TEBLİĞİne göre 5 Sıra No.lu Genel Tebliğde düzenlenen Kurumlar Vergisi Kanununda yer alan istisnalarla ilgili işlemlerde 110.000 Yeni Türk Lirası olarak belirlenmiş olup, Bakanlıkça özel bir belirleme yapılmadığı takdirde, bu Genel Tebliğde yer alan parasal hadler her yıl bir önceki yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacaktır.
Bu şekilde yapılacak hesaplamada 500 Yeni Türk Lirası ve daha düşük olan tutarlar dikkate alınmayacak, 500 Yeni Türk Lirasından fazla olan tutarlar ise 1000 Yeni Türk Lirasına yükseltilecektir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 09.04.2014 tarih ve 67630374-125[2013-3]-3 sayılı yazıyla; 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-(e) maddesinde de, 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamındaki istisnanın korunduğu, buna göre Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında kurum kazancından indirilen kazanç ve iratlar toplamının belirlenen haddi aşması halinde, gayrimenkul satışından doğan kazanca ilişkin istisnadan yararlanılabilmesi için yeminli mali müşavir raporu düzenlenmesi gerektiği yönünde görüş verilmiştir.
"Konu : Taşınmaz satış istisnasında YMM raporu düzenlenmesi durumu
Sayı: 67630374-125[2013-3]-3
Tarih: 09/04/2014
T.C.
SİVAS VALİLİĞİ
Defterdarlık Gelir Müdürlüğü
Sayı : 67630374-125[2013-3]-3 09/04/2014
Konu : Taşınmaz satış istisnasında
YMM raporu düzenlenmesi durumu
İlgi : ... tarih ve ... sayılı yazınız.
İlgide kayıtlı talep formunda, 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-e maddesi gereğince taşınmaz satış istisnasından faydalanmak için Yeminli Mali Müşavir raporu gerekip gerekmediği hususunda Defterdarlığımız görüşü talep edilmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun istisnaları düzenleyen 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde, kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile ayni süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75'lik kısmının kurumlar vergisinden müstesna olduğu, bu istisnanın satışın yapıldığı dönemde uygulanacağı ve satış kazancının istisnadan yararlanan kısmının satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulmasının ve satış bedelinin satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesinin şart olduğu, bu sürede tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergilerin ziyaa uğramış sayılacağı, aynı şekilde istisna edilen kazançtan beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmına uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergilerin de ziyaa uğramış sayılacağı, menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançların istisna kapsamı dışında olduğu hükme bağlanmıştır.
1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin, "5.6. Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası" başlıklı bölümünde taşınmaz satış kazancı istisnası ile ilgili ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir
Öte yandan, 5 sıra no.lu Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliği ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında kurum kazancından indirilen kazanç ve iratlar tutarları toplamı belirlenmiş haddi aşan kurumlar vergisi mükelleflerinin, iştirak hisselerinin ve gayrimenkullerin satışından doğan kazançlara ilişkin istisnadan yararlanabilmeleri için vergi dışı tutulan işlemlerin, ilgili mevzuat hükümlerine uygun olduğunun yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenen "Kurumlar Vergisi İstisna ve İndirim Tasdik Raporları" ile belgelenmesi zorunluluğu getirilmiştir.
37 sıra no.lu Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliği ile 3568 sayılı Kanun çerçevesinde yeminli mali müşavir tasdik raporu düzenlenmesi işlemleriyle ilgili hadler yeniden belirlenmiş ve Bakanlığımızca özel bir belirleme yapılmadığı takdirde, bu Genel Tebliğde yer alan parasal hadlerin, her yıl bir önceki yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacağı belirtilmiştir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-(e) maddesinde de, 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamındaki istisna korunmuştur.
Buna göre, Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında kurum kazancından indirilen kazanç ve iratlar toplamının 2013 yılı için 204.000 TL'yi aşması halinde, taşınmaz satışından doğan kazançlara ilişkin istisnadan yararlanılabilmesi için yeminli mali müşavir raporu düzenlenmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim."
Bu kapsamda 2021 yılı itibariyle yeniden değerlenmiş istisna hadleri aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir:
| İSTİSNA İŞLEMLER İÇİN YMM RAPORU DÜZENLEME SINIRI (2021 Yılı) | | Kurumlar Vergisi İstisnaları | 483.000 | | Yatırım İndirimi İstisnası | 1.102.000 TL | 3568 Sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nun 37 Sıra No’lu Genel Tebliğ kapsamında düzenlenen raporlar her yıl kurumlar beyannamesinin verilme süresi olan Nisan ayının son gününe kadar vergi dairesine verilmesi gerekmektedir. YMM Tasdik Raporlarının Nisan ayı sonuna kadar yetiştirilmemesi halinde dilekçe verilerek YMM Raporlarının 30 Haziran’a kadar ilgili vergi dairesine verilmesi mümkün bulunmaktadır. Fakat, kurumlar vergisi beyanname ve eklerinin tasdikini (Tam Tasdik) yaptıran mükelleflerin, gayrimenkul ve iştirak hissesi satış kazançlarını ayrıca tasdik ettirmelerine gerek bulunmamaktadır.
YEMİNLİ MALİ MÜŞVİRLERİN MÜTESELSİL SORUMLULUĞU:
Yukarıda belirtilen; aranması ve doğruluğunun araştırılması zorunlu konu ve belgeler ile bunlara ilişkin defter kayıtlarının, usulüne uygun olarak düzenlenmiş, kayıt nizamı ve muhasebe ilkelerine göre kaydedilmiş olması gereklidir. Yeminli mal müşavirler, belgelerin geçerliliğini, usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediğini ve gerçeği aksettirip aksettirmediğini tespit etmek zorundadırlar.
Yeminli mali müşavirin yapmış olduğu incelemenin amacı, istisna ve/veya indirimlerin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak uygulanıp uygulanmadığını; bu konu ile sınırlı olmak üzere vergi matrahını oluşturan kurum kazancının doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır. Bu nedenle yeminli mali müşavir, gerçek durumu tespit etmek için her türlü belgeden yararlanmak ve her türlü inceleme tekniklerini kullanmak zorundadır.
Bu yükümlülüğün yerine getirilebilmesi için;
1- Mal ve hizmet hareketlerinin belgeler ile nakit hareketlerinin belgeleri, borç-alacak ilişkileri irdelenerek birbirlerini doğrulayıp doğrulamadıkları araştırılacaktır.
2- İmalatçılarda, malın miktarı yönünden kapasite raporu ve sarfedilen ham ve yardımcı maddeler ile ambalaj malzemeleri ve uygun görülen diğer vergiler de kullanılarak üretim, analitik inceleme yöntemleriyle test edilecektir.
3- Fatura bilgileri, gümrük çıkış beyannamelerinde ve döviz alım belgelerinde yer alan bilgilerle mukayese edilecek, miktar ve fiyat yönünden olabilecek muhtemel uyumsuzlukları tespit edilecektir.
4- İşin niteliği ile işletmenin türüne göre, istisna ve/veya indirim yoluyla vergi dışı tutulan işlemlere dayanak yapılan belgelerin, sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olup olmadığı araştırılacak, şüphelenilen durumlarda ilgililerin mükellefiyet durumlarına ilişkin olarak, vergi dairelerinden ve diğer kamu idarelerinden bilgi alınarak gerekli araştırma yapılacaktır.
5- Belgelerin hukuki geçerliliği ve gerçek durumu yansıttığı tespit edildikten sonra, ilgili mevzuat hükümlerine uygunluk sağlanarak istisna ve indirim yoluyla vergi dışı tutulan işlemleri tasdik edilecektir.
İmza ve mühür kullanmak suretiyle tasdik yapan ve tasdik raporunu düzenleyen yeminli mali müşavirler, tasdik kapsamı ile sınırlı olmak üzere tasdikin doğruluğundan sorumludurlar.
Yeminli mali müşavirler, yaptıkları tasdikin doğru olmaması halinde ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar.
VERGİDEN MÜSTESNA TUTULAN KAZANÇLARLA, İNDİRİM KONUSU YAPILAN İŞLEMLERİN TASDİK ETTİRİLMESİNİN SONUÇLARI:
Bu Tebliğle tasdiki zorunlu tutulan işlemlerin 1991 yılı hesap döneminden itibaren yeminli mali müşavirlere tasdik ettirilmemesi ve tasdik raporlarının ilgili hesap döneminin kurumlar vergisi beyannamesi ile birlikte verilmemesi halinde; bu kapsama giren kurumlar vergisi mükellefleri, istisna ve/veya indirimden yararlanma imkanından vazgeçmiş sayılırlar.
Yeminli mali müşavirlerce düzenlenen tasdik raporlarının iki örneği, biri ilgili hesap dönemi kurumlar vergisi beyannameleri ile birlikte bağlı bulunulan vergi dairesine verilmek üzere kurum yetkililerine teslim edilir. Bir örneği de tasdiki yapan yeminli mali müşavir tarafından "Maliye ve Gümrük Bakanlığı-Gelirler Genel Müdürlüğü Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Şubesi Dikmen-Ankara" adresine gönderilir.
| RAPOR DİZPOZİSYONU | |
| |
I _ GENEL BİLGİ: |
| | (Bu bölümde en az aşağıdaki bilgiler yer alacaktır.) |
| _ | Firmanın ticaret ünvanı, ticaret sicil kaydı ve numarası, |
| _ | Firmanın iştigal konusu. |
| _ | Varsa Sanayi Sicil Belgesi ve Kapasite Raporu özeti. |
| _ | Mevcut en son tarihli bilanço ve gelir tablosu. |
| _ | Muhasebeden sorumlu olanların adları ile serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir ünvanı alıp almadıkları, |
| _ | Gerekli görülen diğer hususlar. |
| | II _ USUL İNCELEMELERİ: |
| | Bu bölümde en az aşağıdaki bilgilere yer verilecektir.) |
| _ | Yasal defterlerin tasdikine ilişkin bilgiler. |
| _ | Defter kayıtlarına dayanak teşkil eden belgelerin usulüne uygun olup olmadığı, gerçeği yansıtıp yansıtmadığı, |
| _ | Defter kayıtlarının kayıt nizamına, muhasebe ilkelerine uygun olup olmadığı. |
| _ | Beyannamelerin zamanında verilip, verilmediği, |
| _ | Gerekli olan diğer bilgiler. |
| |
III _ HESAP İNCELEMELERİ: |
| |
(Bu bölümde en az aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur.) |
| A _ | SANAYİ ÜRÜNÜ İHRACAT İSTİSNASI: |
| a) | İmalatçının aldığı sanayi sicil belgesinin kayıt numarası, tarihi ve hangi üretim dalında imalat yapmak üzere alındığı, |
| b) | İmalatçının sanayi sicil belgesinde yer alan üretim konusunda gerekli araç parkına sahip olup olmadığı, |
| c) | İmalatçının imalat işinde çalıştırdığı işçi sayısı kullanılan hammadde, yardımcı madde ve ambalaj malzemesi miktarları ve tutarları, |
| d) | İhraç edilen ürünün nev'i, miktar ve diğer özellikleri, |
| e) | İhraç edilen malların ilgili mevzuatında belirtildiği şekilde sanayi ürünü kapsamına girip girmediği, |
| f) | Sanayi ürünü kapsamına giren malların yıllık ihracat tutarının ilgili mevzuatta öngörülen haddi aşıp aşmadığı bunun belirlenmesinde gümrük çıkış beyannamesinde yer alan FOB değerin ve fiili ihraç tarihindeki döviz kurunun (veya paritesinin) esas alınıp alınmadığı, |
| g) | Gümrük çıkış beyannamelerinin tarihi, sayısı ve hangi gümrük idaresince tasdik edildiği (dökümlü listesi), |
| h) | İhracatın CİF bedelle yapılmış halinde nakliyenin kimin tarafından gerçekleştirildiği, tam veya dar mükellef olup olmadığı, nakliye bedeli, |
| i) | İmalatçıların kendi üretimine ilave olarak fason imalat da yaptırmış olmaları halinde, bu imalatçının; |
| _ | Fason imalatın sanayi sicil belgesinde yazılı üretim dalında yapılıp yapılmadığı, |
| _ | Fason imalatta iş riski ve organizasyonu üstlenip üstlenmediği, |
| _ | Fason olarak imal ettirilen mallarla ilgili ham ve yardımcı maddeleri temin edip etmediği, |
| j) | Sanayi ürünü ihracaatı istisnasının hesaplanmasında ilgili mevzuatta öngörülen oranın doğru olarak uygulanıp uygulanmadığı, istisna tutarı ve hesaplama şekli, |
| k) | Gerekli olan diğer hususlar. |
| 2 - | İhracatçının İhraç Ettiği Sanayi Ürününün İmalatçısı Olmaması Halinde: |
| | İhraç ettiği sanayi ürünün imalatçısı olmayanlardan, yukarıda yer alan birinci bölümün (d), (e), (f), (g), (h) ve (j) bentlerinde yer alan hususlara ilave olarak, |
| _ | İhraç ettiği ürünün kimlerden satın alındığı, nev'i, miktarı, tutarları, ödeme şekil ve belgesi, |
| _ | İhraç ettiği sanayi ürünün satın alınmasından sonra nitelik ve terkip değişikliğine uğrayıp uğramadığı, |
| _ | Gerekli olan diğer hususlar. |
| 3 - | İhraç Kaydıyla İhracatçılara Sanayi Ürünü Teslim Eden İmalatçılarda: |
| | Yukarıda yer alan birinci bölümün (a), (b); (c) (d), (e), (i) ve (j) bentlerinde belirtilen hususlara ilave olarak, |
| _ | İhraç edilmek kaydıyla satılan sanayi ürünlerinin nev'i, miktarı ve tutarları. |
| _ | İmalatçı kurumun sanayi ürünlerini doğrudan ihracatçı firmaya satıp satmadığı, bu tür ihracatın tevsikinde, ihracatçı firma gümrük çıkış beyannamelerinin ilgili vergi dairesince "bir örneği dairemize verilmiştir" şehrini taşıyıp taşımadığı bu beyannamelere ilişkin bilgiler, |
| _ | Gerekli olan diğer hususlar. |
| B _ | TARIM ÜRÜNLERİ İHRACAT İSTİSNASI: |
| _ | İhraç edilen ürünün yaş meyve, sebze, kesme çiçek, süs bitkileri ile bunların tohum ve fideleri ve su ürünleri olup olmadığı, |
| _ | İhraç edilen ürünün nev'i, miktarı, döviz olarak bedeli, ihracatın CİF bedelle yapılması halinde nakliyenin kimin tarafından gerçekleştirildiği, nakliyeci firmanın tam veya bir mükellef olup olmadığı, nakliye bedeli, |
| _ | İhraç edilen ürünün gümrük çıkış beyannamesinde yer alan FOB değerinin ve fiili ihraç tarihindeki döviz kurunun esas alınıp alınmadığı, |
| _ | Gümrük çıkış beyannamelerinin tarihi, sayısı ve hangi gümrük idaresince tasdik edildiği (dökümlü listesi), |
| _ | İhraç kaydıyla satış yapılmış olması halinde üreticinin bu tür ihracatı tevsikinde, ihracatçı firma gümrük çıkış beyannamelerinin ilgili vergi dairesince "bir örneği dairemize verilmiştir" şerhini taşıyıp taşımadığı, bu beyannamelere ilişkin bilgiler, |
| _ | Bu istisnadan yararlanacak üreticilerin kurum olup olmadığı, |
| _ | Tarım ürünleri ihracat istisnasının hesaplanmasında ilgili mevzuatta öngörülen oranın doğru olarak uygulanıp uygulanmadığı, yararlanılacak istisna miktarı ve hesaplama şekli, |
| C _ | DIŞ NAVLUN İSTİSNASI: |
| _ | Taşımanın yapıldığı araçların mülkiyetinde olup olmadığı, araçların kiralanması halinde kiralamanın döviz karşılığı yapılıp yapılmadığı, ödenen kira bedeli, |
| _ | Taşıma işinde kullanılan araçların nev'i, sayısı, taşıma kapasiteleri, |
| _ | Taşıtların gümrüklerden geçtiğini tevsik eden belgelerin, nevi, tarih ve numarasını gösteren listeler. |
| _ | Navlun bedellerinin Türkiye'ye döviz olarak getirilip getirilmediği, döviz alım belgeleri ile tevsik edilip edilmediği, dövizlerin yetkili bankalara bozdurulup bozdurulmadığı, döviz alım bordroları tarih ve sayıları ile tutarları (liste halinde), |
| _ | Dış navlun hasılatı istisnasının hesaplanmasında ilgili mevzuatta öngörülen oranın doğru olarak uygulanıp uygulanmadığı, yararlanılacak istisna tutarı ve hesaplama şekli, |
| _ | Gerekli olan diğer hususlar. |
| D _ | TURİZM HASILATI İSTİSNASI: |
| _ | Kurumun "Turizm Müessesesi Belgesi" veya "Seyahat Acentası İşletme Belgesi"ne sahip olup olmadığı, sahip olması halinde belgenin tarih ve numarası, |
| _ | Dövizlerin yetkili bankalara bozdurulup bozdurulmadığı, döviz alım bordroları tarih ve sayıları ile tutarları (liste halinde), |
| _ | Kurumun, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara ilişkin 91/32-5 sayılı Tebliğde belirtilen "yetkili müessese"de olması halinde, bu faaliyetlerinden elde edilen dövizlerin turizm faaliyeti sonucu elde edilenlerden ayıklayıp ayıklanmadığı, |
| _ | Dövizi bizzat bozdurmayan ve dövizi sağlayan müesseseden veya acenteden doğrudan doğruya pay alan turizm müesseselerine verilen pay tutarları, |
| _ | Turizm müesseselerine ilişkin istisnanın hesaplanmasında ilgili mevzuatta öngörülen oranın doğru olarak uygulanıp uygulanmadığı, yararlanılacak istisnanın miktarı ve hesaplama şekli. |
| _ | Gerekli olan diğer hususlar. |
| E _ | EĞİTİM-SAĞLIK VE SPOR TESİSLERİNE İLİŞKİN İSTİSNA: |
| _ | Kurumların istisnadan yararlanmalarına izin veren Maliye ve Gümrük Bakanlığından gerekli belgeyi alıp almadıkları, bu belgedeki şartlara uyup uymadıkları, |
| _ | Kurumların okul, kreş, spor tesisleri ile 50 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 35 yatak) kapasitesinden az olmamak üzere yurt ve sağlık hizmetleri (huzurevleri dahil) işletilmesinden doğan kazançlarının tespiti, |
| _ | Kurumun bu kuruluşlarında ilgili mevzuatta öngörülen oranda kimsesiz veya yoksul ve yetenekli öğrencilere; muhtaç oldukları ilgili kuruluşlarca belirlenen kimselere hizmetlerini fiilen sunup sunmadıkları, gerekli kontenjanları ayırıp ayırmadıkları, bundan yararlananların ad ve soyadları ile adresleri, |
| _ | İstisnanın uygulanmaya başlandığı tarih, |
| _ | Gerekli olan diğer hususlar. |
| F _ | DEVLET TAHVİLİ, HAZİNE BONOSU VE GELİR ORTAKLIĞI SENETLERİNİN ELDEN ÇIKARILMASINDAN SAĞLANAN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA: |
| _ | Sözkonusu menkul kıymetlerin nev'i, miktarı, alış bedeli ve tarihi, |
| _ | Sözkonusu menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan kazancın saptanması, zararla sonuçlanan işlemlerin kazançtan indirilip indirilmediği, sonuç hesaplarına hasılat kaydının yapılıp yapılmadığı, |
| _ | Sözkonusu menkul kıymetlerin vade sonuna kadar işletmenin portföyünde kalıp kalmadığı, |
| _ | Yararlanılan istisna tutarı, |
| _ | Gerekli olan diğer hususlar. |
| G _ | KURUMLARIN İŞTİRAK HİSSELERİNİN VE GAYRİMENKULLERİNİN SATIŞINDAN DOĞAN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA: |
| _ | İştirak hisselerinin veya gayrimenkullerin kimlere satıldığı, satış tarihi ve şekli fatura bilgileri, satılan miktar ve tutarları, |
| _ | İştirak hisselerinin veya gayrimenkullerin iktisap tarihi ve şekli, fatura bilgileri alış veya maliyet bedelleri, önceki yıllar bilânçolarında yer alıp almadığı. |
| _ | İştirak hisselerinin veya gayrimenkullerin satışından doğan kazancın tespiti, bu kazancın doğduğu yılda tamamının nakit olarak sermayeye eklenip eklenmediği, |
| _ | Sermaye artırımı nedeniyle çıkarılacak hisse senetlerinin nama yazılı olup olmadığı, en geç altı ay içinde borsaya kote ettirilip ettirilmediği |
| _ | İştirak hisselerinin veya gayrimenkullerin vadeli satılması halinde, nakdi sermayeye sadece ödenen tutarın eklenip eklenmediği, |
| _ | Sermaye artırımı için ilgili Bakanlığa başvuru tarihi, |
| _ | Yararlanılan istisna tutarı, |
| _ | Gerekli olan diğer hususlar. |
| H _ | GELİR VERGİSİ KANUNUNUN MÜKERRER 39. MADDESİNE GÖRE SAFİ KURUM KAZANCINDAN İNDİRİLEN KAZANÇ VE İRATLAR: |
| _ | İndirim konusu yapılan, kazanç ve iradı doğuran menkul kıymetlerin, nev'i, miktarı alış bedel ve tarihi, |
| _ | Söz konusu kazanç ve iratların, ilgili yılda hasılat yazılıp yazılmadığı ve defter kayıtlarında hasılattan indirim konusu yapılıp yapılmadığı, |
| _ | Kazanç ve iradı doğrudan menkul kıymetlerin vade tarihi, elden çıkarılmış ise elden çıkarma tarihi, nev'i, miktarı, satış bedeli, |
| _ | İndirim konusu yapılan kazanç ve iratlar tutarı, |
| _ | Gerekli olan diğer hususlar. |
| |
IV _ SONUÇ |
| | Yeminli mali müşavir, kurumun ilgili dönem hesaplarının yeniden değerleme ve/veya "değer artış fonlarının sermayeye eklenmesi" yönünden incelenmesinde; fiili durumun, muhasebe kayıt ve belgelerinin ilgili mevzuata uygunluğunu araştırdığını belirterek, yeniden değerlemiş iktisadi kıymetlerin üzerinden ayrılması gereken amortismanların tutarının, ve/veya değer artış fonlarının sermayeye eklenmesi gereken tutarlarının ne kadar olduğu konusundaki görüşünü kesin olarak ifade edecektir.
|
| | YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR Adı ve Soyadı İmza - Mühür |
