2023/43: Danıştay VDDK, AYM Kararlarının Öncesindeki Düzeltme-Şikayet Başvularının Açık Ve Mutlak Bir Vergi Hatası Olmadığı Gerekçesiyle Dava Konusu Edilemeyeceğine Hükmetmiştir.

SİRKÜLER (2023)

Özet:

22/07/2023 Tarih ve 32256 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 07/06/2023 Tarih 2023/2 E. 2023/4 K. Sayılı Bölge İdare Mahkemesi Kararları Arasındaki Aykırılığın Giderilmesi İstemi Hakkında Karar’’ ile mahkemeler arasında görüş ayrılıklarının bulunduğu bir uyuşmazlık konusunda ‘‘Vergilendirme işleminin dayanağı kanun hükmünün Anayasa Mahkemesince iptal edilmesinin, yürürlükte olduğu dönemde bu kanun hükmüne istinaden yapılmış işlemlerin düzeltme ve şikâyet yolu ile vergi hatası kapsamında değerlendirilmesine imkân vermeyeceğine dair’’  karar vermiştir.

Konuyla ilgili olarak daha önce tarafımızca yazılan Makaleye “https://www.adenymm.com.tr/ymm-ali-cakmakci-danistay-uluslararasi-ihalelerde-aym-iptal-karari-oncesi-icin-isin-esasina-girin-dedi-iadeye-yesil-isik-yakti” linkinden erişme imkanınız bulunmaktadır.

Bilindiği üzere Makale konusu ihtilaflar üzerine aykırılığın giderilmesi istemine konu kararlardaki uyuşmazlıklarda, Anayasa Mahkemesi’nin 24/12/2020 tarih ve 2020/15 E. 2020/78 K. Sayılı Kararının yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılan düzeltme başvurularının reddi üzerine yapılan şikayet başvurularının reddine dair işlemlerin iptali istemiyle davalar açılmıştır.

İçerik:                                       

Karara konu olayda, Samsun Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesi’nin 2022/109 E. 2022/295 K. Sayılı Karar da öncelikle‘‘Vergilendirme işleminin dayanağı olan kanun hükmünün Anayasa Mahkemesince iptal edilmesinin, yürürlükte olduğu dönemde bu kanun hükmüne istinaden yapılmış işlemleri hukuka aykırı kılıp kılmayacağı, … hususu hukuki bir ihtilaf içermektedir. Bu nedenle, iade istemine ilişkin uyuşmazlığın açık bir vergi hatası kapsamında olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.’’ gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bu Karar üzerine, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesi tarafından farklı yönde verilmiş olan 2022/2750 E. 2022/3456 K. Sayılı Kararında ise özetle; ‘‘ … Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının görülmekte olan davalarda uygulanacağı açıktır. Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümezliği kuralı ise iptal edilen yasa hükmüne dayalı olarak yapılan işlemler nedeniyle kazanılan haklara halel getirmeme amacı yanında hukuki güvenlik ve istikrar ilkesine de hizmet etmektedir. Ancak, bu kuralın mutlak bir şekilde uygulanması halinde iptal edilen kanun hükmünden yararlananlar ile yürürlükte olduğu dönemde Anayasa’ya aykırı kuralın uygulanmasından dolayı zarar görenler arasında eşit olmayan bir durumun ortaya çıkmasına neden olunacaktır. Dolayısıyla, iptal kararlarının geriye yürümemesi kuralını iptal kararından önce yapılmış hukuksal işlemlerden kaynaklı kazanılmış hakların muhafazasına yönelik kabul etmek gerekecektir.’’ gerekçesi ile dava konusu işlemin iptali yönünde hüküm verilmiştir.

Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu; ‘‘ Kanun koyucu tarafından, 213 Sayılı VUK’nun 116 ve devamı maddelerinde, anılan Kanun’da belirtilen vergi hatalarına yönelik ayrı ve sınırlı bir başvuru yolu olan düzeltme ve şikayet yolu öngörülmüştür. … düzeltme ve şikayet yoluna başvurulabilmesi için ileri sürülen hatanın hukuki yorum gerektirmeyecek şekilde açık ve net olarak belirlenebilmesi gerekmektedir.

Uyuşmazlığın çözümünün maddi olayın değerlendirilmesi ve mevzuatın yorumlanmasını gerektirmesi halinde ise ‘‘vergi hatası’’dan değil ‘‘ hukuki uyuşmazlık’’tan bahsedilebilecektir. Dolayısıyla düzeltme ve şikayet başvuruları sonucunda idari davaya konu olabilecek nitelikteki şikayet başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılacak davalarda, idari yargı merciinin denetim alanı, esas bakımından, uyuşmazlıkta tespiti hukuki yorum gerektirmeyen açık bir vergi hatasının bulunup bulunmadığı ve bu kapsamda idarenin başvuruyu reddetmesinin hukuka uygun olup olmadığıyla sınırlıdır.” Görüşleri ile konuyu değerlendirmiştir.

VDDK, Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairelerince vergi hatası olup olmadığına dair üzerinde değerlendirme yapılan hususun (Anayasa Mahkemesinin iptal kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra, iptal edilen hükme istinaden tesis edilmiş olan vergilendirme işlemleri yönünden çıkarılan uyuşmazlıklar bakımından, iptal kararının geçmişe etkili sonuç doğurup doğurmayacağı hususunun), yukarıda belirtildiği üzere üzerinde hukuki yorum teknikleri ile farklı mülahazalar yapılabilecek nitelikte olduğunda ve 213 Sayılı VUK’nun aradığı anlamda açık ve net bir vergi hatası oluşturmadığında hukuken tereddüt edilebilecek bir yön bulunmamaktadır.’’ gerekçesiyle aykırılığın, vergilendirme işleminin dayanağı kanun hükmünün Anayasa Mahkemesince iptal edilmesinin, yürürlükte olduğu dönemde bu kanun hükmüne istinaden yapılmış işlemlerin düzeltme ve şikâyet yolu ile vergi hatası kapsamında değerlendirilmesine imkân vermeyeceği yönünde giderilmesine karar verilmiştir.

Dolayısıyla Kanun hükmü ve Danıştay kararları doğrultusunda çözümü hukuki yorumu gerektiren bir konuda açık bir vergi hatasından bahsedilemeyeceği için düzeltme-şikayet prosedürünün bu tür uyuşmazlıklar yönünden işletilebilmesi de mümkün değildir.

Danıştay, Anayasa Mahkemesi iptal kararlarının geçmişe yürüyüp yürümeyeceği konusunda hukuki tartışma konusu olduğundan açık bir tespitte bulunmamıştır. Yalnızca,  bu yönde var olan ve hukuki yorumla giderilebilecek bir hukuki ihtilafın bulunduğunun tespiti yapılmıştır.

Bilgilerinize Saygılarımızla Arz Olunur[2].