2023/41: Bazı Vergi Oranları Ve Tutarları ve Bunlara İlişkin Yetkiler Artırılmıştır.      

SİRKÜLER (2023)

Özet:

14/7/2023 tarihli ve 7456 sayılı 6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 15/7/2023 tarihli ve 32249 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.  

Kanunla, diğer düzenlemeler yanında aşağıdaki vergi düzenlemelerine ilişkin önemli bazı değişiklikler yapılmaktadır.

• Kurumlar Vergisi Oranın 5 Puan Artırılması Ve İhracattan Elde Edilen Kazançlarda İndirimli Oranın 5 Puana Çıkarılması,
• Taşınmazların Satışına Uygulanan İstisnaların Kaldırılması,
• Kurumların Diğer Yatırım Fonlarından Elde Ettikleri Gelirlere Yönelik Sağlanan İstisnanın Kaldırılması,
• Bir Defaya Mahsus Olmak Üzere, 2023 Yılı İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisinin Getirilmesi,
• ÖTV Kanununa Ekli (I) Sayılı Listede Yer Alan Malların Maktu Vergi Tutarlarının Artırımına İlişkin Cumhurbaşkanı'na Yeni Yetki Verilmesi,
• Geri Kazanım Katılım Payı Tutarlarının 2 Katına Çıkarılabilmesine İlişkin Cumhurbaşkanı'na Yetki Verilmesi,
• Deprem Bölgesinde Afetzedelere Bağışlanacak Konutların İnşası Dolayısıyla Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarına Yapılan Teslim Ve Hizmetlerin, 31/12/2024 Tarihine Kadar KDV’den İstisna Tutulması,
• İşverenlere Asgari Ücret Desteği Sağlanması.

İçerik:                                       

• Kurumlar Vergisi Oranın 5 Puan Artırılması Ve İhracattan Elde Edilen Kazançlarda İndirimli Oranın 5 Puana Çıkarılması:

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32. maddesinin birinci fıkrasında (2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemleri kurum kazançlarına uygulanmak üzere) "Kurumlar vergisi, kurum kazancı üzerinden %20 oranında alınır. Şu kadar ki bankalar, 6361 sayılı Kanun kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançları üzerinden kurumlar vergisi %25 oranında alınır." hükmü yer almaktadır.

Bu Kanunun 21. Maddesi ile;

• 5520 sayılı Kanunun 32 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan "%20" ibaresi "%25" şeklinde, "%25" ibaresi "%30" şeklinde,
• yedinci fıkrasında yer alan “1 puan” ibaresi “5 puan” şeklinde değiştirilmiş ve,
•  sekizinci fıkrasının ikinci cümlesine "göre" ibaresinden sonra gelmek üzere "indirimden faydalananlara bu fıkra kapsamında" ibaresi eklenmiştir.

Kanunun 21. maddesi ile tam ve dar kurumlar vergisi mükelleflerinde oran %25 olarak belirlenmiş olup, söz konusu oranın; bankalar, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumlan ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançları için %30 şeklinde uygulanması düzenlenmiştir.

Yine, ihracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı (7456 sayılı kanunun 21 inci maddesiyle değişen ibare; Yürürlük: 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere 15.07.2023) 5 puan indirimli uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

• Diğer taraftan, ihracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına 1 puan indirimli olarak uygulanmakta olan kurumlar vergisi oranının, 5 puan indirimli olarak uygulanması sağlanmaktadır.
• Sanayi sicil belgeli üretimden doğan kazançlarda ise indirim oranı 1 puan olarak aynı kalmıştır.

• Taşınmazların Satışına Uygulanan İstisnaların Kaldırılması/Daraltılması:
• Kanunun 19. maddesi ile kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerine yönelik kurumlar vergisi istisna uygulaması 15/7/2023 tarihinden itibaren kaldırılmıştır.  

Böylece, 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5. maddesinin birinci fıkrasının  (e) bendinin; birinci paragrafında yer alan "kısmı ile aynı süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazların satışından doğan kazançların %50'lik" ibaresi, beşinci paragrafının ilk cümlesindeki "taşınmazlar," ibaresi ile beşinci paragrafının ikinci cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve altıncı paragrafında yer alan "Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla" ibaresi "Menkul kıymet ticaretiyle" şeklinde değiştirilmiştir.

Kanuna ile 5520 sayılı Kanuna aşağıdaki ayrıca geçici bir madde eklenmiştir:

"GEÇİCİ MADDE 16- Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için 5 inci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinin bu maddeyi ihdas eden Kanunla değiştirilmeden önceki hükümleri uygulanır. Şu kadar ki, bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan %50 oranı, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak taşınmaz satış kazançları için %25 olarak uygulanır."

• Buna karşın, Kanunun 22. maddesi ile söz konusu düzenlemenin yürürlüğe girdiği 15/7/2023 tarihinden önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için bu maddenin yürürlüğe girdiği 15/7/2023 tarihinden itibaren satışlarında, 5520 sayılı Kanunun 5/1-(e) bendinde yer alan %50 istisna oranının %25 olarak uygulanması düzenlenmiştir.
• Kanun hükmüne göre, Kanunun yürürlük tarihinden önce aktife alınan taşınmazlarda daha sonra yapılan satış/devirlerde istisna için kanunda aranan 2 tam yıllık sürenin kazanılmış olması önemli değildir. Yalnızca taşınmazın aktife alınmış olması yeterli bir şarttır (diğer asli şartlar hariç).
• Buna karşın, bu taşınmazların kanunun yürürlük tarihinden sonraki satışlarında istisna %50 yerine %25 olarak uygulanacaktır.

Kanunun 20. Maddesine göre ise 5520 sayılı Kanunun 19. maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendinin birinci cümlesinde yer alan "taşınmazlar ile" ibaresi "ve" şeklinde, dördüncü cümlesinde yer alan "Taşınmaz ve iştirak" ibaresi "İştirak" şeklinde değiştirilmiş ve "taşınmaz ve" ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

• Buna göre, Kanunun 20. maddesi ile taşınmazlar, 1/1/2024 tarihinden itibaren kısmi bölünme kapsamından çıkarılmıştır.

Kanunun 7. Maddesi ile de, 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (r) bendinin birinci paragrafında yer alan "iştirak hisseleri ile taşınmazların" ibaresi "iştirak hisselerinin" şeklinde değiştirilmiş, ikinci ve dördüncü paragraflarında yer alan "taşınmaz ve" ibareleri madde metninden çıkarılmıştır.

Kanunun 8. Maddesi ile 3065 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

"GEÇİCİ MADDE 43- Bu maddenin yürürlük tarihinden önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için bu maddeyi ihdas eden Kanunla, bu Kanunun 17 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (r) bendinde yapılan değişiklik öncesi hükümler uygulanır."

• Böylece, Kanunun 7. maddesi ile kurumların aktifinde yer alan ve en az iki tam yıl süreyle elde bulundurulan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerde KDV istisnası da kaldırılmıştır.
• Bu Kanunun 8. maddesi ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurumların aktifinde yer alan ve en az iki tam yıl süreyle elde bulundurulan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerde KDV istisnasının geçerli olması düzenlenmiştir.

• Kurumların Diğer Yatırım Fonlarından Elde Ettikleri Gelirlere Yönelik Sağlanan İstisnanın Kaldırılması:

Kanunun 19. Maddesi ile 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5. maddesinin birinci fıkrasının (1) (a) bendinin; (3) numaralı alt bendinde yer alan "ile katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirler." ibaresi "ve katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirler ile bu fonların katılma paylarının 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 279 uncu maddesi kapsamında değerlenmesinden kaynaklanan değer artış kazançları," şeklinde değiştirilmiş, bendin (4) ve (5) numaralı alt bentleri yürürlükten kaldırılmış ve son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Diğer yatırım fonu katılma payları ile yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kâr payları bu istisnadan yararlanamaz."

• Buna göre; kurumların, girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen gelirlere sağlanan istisna hariç olmak üzere diğer yatırım fonlarından elde ettikleri gelirlere yönelik sağlanan istisnanın kaldırılmıştır.
• Bu düzenleme, 15/7/2023 tarihten itibaren iktisap edilen yatırım fonu katılma payları için uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir.
• Bir Defaya Mahsus Olmak Üzere, 2023 Yılı İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisinin Getirilmesi:

Kanunun 1. Maddesi ile 18/2/1963 tarihli ve 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 5 inci, 6 ncı ve geçici 8 inci maddelerinde yer alan (I), (I/A), (II) ve (IV) sayılı tarifelere göre vergiye tabi olan ve bu Kanunun yayımı tarihinde ilgili sicilde kayıt ve tescilli bulunan taşıtlar ile bu Kanunun yayımı tarihinden 31/12/2023 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlar, bir defaya mahsus olmak üzere, 2023 yılı için tahakkuk ettirilen motorlu taşıtlar vergisi tutarı kadar ek motorlu taşıtlar vergisine tabi tutulmaktadır.

• Ek motorlu taşıtlar vergisi, taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerin vergi dairesi tarafından bu Kanunun yayımı tarihinde, bu tarihten 31/12/2023 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlar için kayıt ve tescilin yapıldığı tarihte tahakkuk ettirilmiş ve tebliğ edilmiş sayılır.
• Ek motorlu taşıtlar vergisinin mükellefi, bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla 197 sayılı Kanun kapsamında motorlu taşıtlar vergisi mükellefi olanlar ile bu Kanunun yayımı tarihinden 31/12/2023 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilen taşıtların sahibi olan gerçek ve tüzel kişilerdir.
• 397 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde yer alan istisnalar, ek motorlu taşıtlar vergisi için de uygulanır.
• 6/2/2023 tarihinde Kahramanmaraş ilinde meydana gelen depremler nedeniyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 15 inci maddesi kapsamında mücbir sebep hâli ilan edilen yerlerde; deprem tarihi itibarıyla kayıt ve tescilli olan taşıtlar, deprem nedeniyle yıkılan veya ağır ya da orta hasarlı hâle gelen binaların maliklerine ait taşıtlar, depremlerde ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelen taşıtlar ile deprem nedeniyle eşi veya birinci derece kan hısımlarından birini kaybeden mükelleflere ait taşıtlar ek motorlu taşıtlar vergisinden müstesnadır.
• Bu Kanunun yayımlandığı tarihte ilgili sicillere kayıt ve tescil edilmiş olan taşıtlara ilişkin ek motorlu taşıtlar vergisi, birinci taksiti bu Kanunun yayımlandığı ayı izleyen ayın (Ağustos) sonuna kadar, ikinci taksiti 2023 yılının “Kasım” ayı sonuna kadar olmak üzere iki eşit taksitte; bu Kanunun yayımı tarihi ila 31/12/2023 tarihleri arasında ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlara ilişkin ek motorlu taşıtlar vergisi ise bu taşıtların motorlu taşıtlar vergisi ile birlikte peşin olarak ödenir.
• 197 sayılı Kanunun 13. maddesi hükümleri ek motorlu taşıtlar vergisi hakkında da uygulanır. Ek motorlu taşıtlar vergisi ödenmeden, trafikten çekme, hurdaya çıkarma ve yurt dışına çıkarma nedeniyle tescil kaydı kapatma işlemi yapılamaz.
• Ek motorlu taşıtlar vergisine ilişkin olarak bu maddede hüküm bulunmayan hâllerde, 197 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

• ÖTV Kanununa Ekli (I) Sayılı Listede Yer Alan Malların Maktu Vergi Tutarlarının Artırımına İlişkin Cumhurbaşkanı'na Yeni Yetki Verilmesi:

Kanunun 12. maddesi ile Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listede yer alan malların vergi tutarlarını artırımına ilişkin Cumhurbaşkanına verilen yetki değiştirilmiştir. Cumhurbaşkanı (I) sayılı listede yer alan maktu vergi tutarlarını, her bir mal itibarıyla söz konusu listede yer alan veya yeniden belirlenmiş sayılan en yüksek vergi tutarının beş katma kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye, bu sınırlar içinde mal cinsleri, özellikleri, kullanım yerleri veya ithalatın şekline göre farklı tutarlar tespit etmeye yetkili kılınmıştır.

• Ayrıca, (I) sayılı listede yer alan maktu vergi tutarları veya Cumhurbaşkanınca bunlara ilişkin belirlenen en son maktu vergi tutarları, Ocak ve Temmuz aylarında, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından ilan edilen yurt içi üretici fiyat endeksinde son altı ayda meydana gelen değişim oranında, bu değişimin ilanı gününden geçerli olmak üzere güncellenecektir.

• Geri Kazanım Katılım Payı Tutarlarının 2 Katına Çıkarılabilmesine İlişkin Cumhurbaşkanı'na Yetki Verilmesi:

Kanunun 6. maddesi ile 2872 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan geri kazanım katılım payları tutarlarının iki katına kadar artırılması veya yarısına kadar indirilmesi konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir.

• Deprem Bölgesinde Afetzedelere Bağışlanacak Konutların İnşası Dolayısıyla Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarına Yapılan Teslim Ve Hizmetlerin, 31/12/2024 Tarihine Kadar KDV’den İstisna Tutulması:

Kanunun 9. maddesi ile deprem bölgesinde, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile imzalanan protokol kapsamında afetzedelere bağışlanacak konutların inşası dolayısıyla kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına yapılan teslim ve hizmetler, KDVK’nun Geçici 44. Maddesi eklenerek 31/12/2024 tarihine kadar katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

Bu kapsamda yapılan teslim ve hizmetler nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilecektir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler bu Kanunun 32. maddesi hükmü uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilecektir.

• İşverenlere Asgari Ücret Desteği Sağlanması:

Kanunun 17. maddesi ile, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa geçici 96. madde eklenerek, 2023 yılı Temmuz ila Aralık aylarında da istihdamı desteklemek için işgücü maliyetlerini azaltmak üzere, madde metninde belirtilen işverenlere, ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilerek günlük 16,66 Türk Lirası, aylık 500 Türk Lirası asgari ücret desteği sağlanmaktadır.

Bununla birlikte, yukarıda belirtilen prime esas günlük kazanç tutarı 6356 sayılı Kanun hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 647 Türk Lirası olarak dikkate alınacaktır.

Bu düzenleme, 1/7/2023 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 15/7/2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bilgilerinize Saygılarımızla Arz Olunur[2].