2021/8: Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ve Ar-ge Faaliyetlerine İlişkin Kanunlarda Düzenlemeler Yapılmıştır.   

SİRKÜLER (2021)

Sayı/Konu: 2021/8: Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ve Ar-ge Faaliyetlerine İlişkin Kanunlarda Düzenlemeler Yapılmıştır.              

Mevzuat: “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu” ile “Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun”                   

Web: www.adenymm.com.tr

Email[1]: info@adenymm.com.tr, cakmakciali@adenymm.com.tr

Özet:

“Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu” ile “Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” ve diğer bazı Kanunlarda değişiklik yapan 7263 Sayılı Kanun, 31384 sayı, 03/02/2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Yayımlanan kanunla “4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu”nda yapılmış olan önemli değişikliklere yer vermek istemekteyiz.

İçerik:                              

• Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Kapsamında Sağlanan Desteklerin Kapsamı Genişletilmiştir:

• Kanunun uygulanmasında,

• Kuluçka Merkezi (İnkübatör) tanımı içinde bölge içinde veya dışında sağlanan ofis hizmetleri,
• Yükseköğretim kurumlarının Yükseköğretim Kurulundan alınan görüş üzerine Bakanlıkça belirlenecek diğer programları,

Da bu Kanun uygulamasında destek kapsamına alınmıştır.

• Kanunda yer almayan “Kuluçka Merkezi”, “Kuluçka Girişimcisi”, “Ar-Ge Binası”, “Atölye” ve “Stajyer” terimlerinin tanımlamaları yapılarak kanun metnine eklenmiştir.
• Bölgenin yönetimi ve işletmesinden sorumlu yönetici şirketin esas sözleşmesi ile esas sözleşme değişiklikleri için Bakanlık izni şartı getirilmiştir.
• Teknoloji Geliştirme Bölgesi yönetici şirketi ile bölgede yer alan AR-GE ve tasarım faaliyetinde bulunan firmalar için iş yeri açma ve çalışma ruhsatı ilgili mevzuat çerçevesinde Bakanlık il müdürlükleri tarafından düzenlenir ve bu kapsamda denetlenir.
• Bölgede faaliyet gösteren girişimcilerin projelerinin tamamlanma tarihinden itibaren yönetmelikle belirlenen şartlar dahilinde yeni bir proje sunmamaları ve ilgili mevzuat çerçevesinde yönetici şirkete iletmekle yükümlü oldukları bilgi ve belgeleri süresinde iletmemeleri halinde, sözleşme fesholunmuş sayılır. Fesih tahliye nedenidir.
• Bölgelerde; yardım amacıyla Bakanlık bütçesine konulan ödenekle sınırlı olmak üzere karşılanabilir giderlere “AR-GE binası inşası ve atölye inşası” ile “atölyelerde kullanılacak makine, ekipman ve yazılımlar“ ilave edilmiştir.

• Teknoloji Geliştirme Bölgeleri yönetici şirketlerinde kuluçka merkezi ve teknoloji transfer ofisi hizmetlerinde istihdam edilen “desteklenecek programlar” (değişiklikten önceki ibare: “Temel Bilimler”) mezunu personele de asgari ücret desteği aynen uygulanacaktır.
• Bölgelerde yer alan firmalara, istihdam ettikleri doktora öğrencisi AR-GE personeli için, iki yıl süreyle Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere, Bakanlıkça yönetmelikle belirlenen şartlar çerçevesinde destek verilebilir.
• Bu Kanun kapsamında stajyer istihdam eden firmalar, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere, Bakanlıkça yönetmelikle belirlenen şartlar çerçevesinde desteklenebilir.
• Destek ve Muafiyetlerin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.
  
   Yönetici Şirketlere ve Bölgede Faaliyet Gösteren Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükelleflerine Uygulanan Gelir ve Kurumlar Vergisi İstisnasının Süresi 31.12.2028 Tarihine Kadar Uzatılmıştır:

Yönetici şirketlerin Teknoloji Geliştirme Bölgesi kanunu uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançlar ile bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım, tasarım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına uygulanan gelir ve kurumlar vergisi istisnasının süresi 31.12.2028 tarihine kadar uzatılmıştır.

• 2022’den İtibaren, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Kapsamında İstisnadan Yararlanan Kazanç Tutarları 1.000.000 TL’ni aşan Mükelleflerin, Bu Kazançlarının %2’sini Pasifte Geçici Bir Hesaba Aktarması Zorunluluğu Getirilmiştir:
• 1.1.2022 tarihinden itibaren 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri kanununun geçici 2. maddesi kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançları tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılır.
• Bu fıkra kapsamında aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlıdır. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da bu Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır.
• Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemez. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.

AR-GE, Tasarım ve Destek Personelinin Bu Görevleri ile İlgili Ücretlerine Tanınan Vergi İstisna Uygulaması Değiştirilmiş,
       Kapsamı Genişletilerek Uygulama Süresi 31.12.2028’e Uzatılmıştır:

Bölgede çalışan AR-GE, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri için daha önce 31.12.2023 tarihine kadar tanınan vergi istisnası uygulaması değiştirilmiş olup, kanun değişikliği ile beraber 31.12.2028 tarihine kadar, bölgede çalışan AR-GE, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi; verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir. Bu kapsamdaki ücretlere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır. Gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personeli sayısı, AR-GE ve tasarım personeli sayısının yüzde onunu aşamaz. Toplam personel sayısı on beşe kadar olan Bölge firmaları için bu oran yüzde yirmi olarak uygulanır.

Getirilen değişiklikle, Bölge dışında geçirilen bazı ilave çalışma süreleri de belli koşullar altında ücret vergisi teşviğina dahil edilmiş olup, buna göre ilave olarak Bölgede yer alan işletmelerde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde ilgili personelin Bölge dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Yüzde yirmi olarak belirlenen bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde elliye kadar artırılabilir. Bu kapsamda teşvikten yararlanılması için Bölge yönetici şirketinin onayının alınması ve Bakanlığın bilgilendirilmesi zorunludur. Yönetici şirketin onayı ile Bölge dışında geçirilen sürenin Bölgede yürütülen görevle ilgili olmadığının tespit edilmesi halinde, ziyaa uğratılan vergi ve buna ilişkin cezalardan ilgili işletme sorumludur.

Bölgede Faaliyette Bulunanlara Kanun Kapsamındaki Projelerin Finansmanında Kullanılmak Üzere Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükellefleri Tarafından Sağlanan Sermaye Desteklerine Yönelik İndirim Teşviğinin Azami Tutarı 1.000.000 TL’na Yükseltilmiş, Uygulama Süresi 31.12.2028’e Uzatılmış, “İki Yıl İçinde İlgili Projenin Finansmanında Kullanılma Şartı” Değiştirilmiştir.
Bölgede faaliyette bulunanlara bu Kanun kapsamındaki projelerin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerine yönelik indirimin süresi 31.12.2028 tarihine uzatılmış olup, bu kapsamdaki projelerin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin aktarımından itibaren en az dört yıl boyunca ilgili şirketlerde kalmaması, payların satılması ya da yatırılan sermayenin kısmen ya da tamamen geri alınması halinde indirim dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir.

Yayımlanan aynı kanunla, yukarıda açıklananTeknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nda getirilmiş olan değişiklilere paralel olarak 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da da değişiklikler yapılmış olup, bu değişiklikler aşağıdaki gibidir:

5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanuna Getirilen Paralel Düzenlemeler:

28.2.2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda yapılan değişikliklerle;

• Yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programlarına ilave olarak, Yükseköğretim Kurulundan alınan görüş üzerine Bakanlıkça belirlenecek diğer programlar da destek kapsamına alınmıştır.
• 5746 sayılı Kanunun 3/(2) maddesindeki “Gelir vergisi vergisi stopajı teşviği” düzenlemesi, fiili uygulamaya ve 4691 sayılı kanundaki değişikliğe paralel olarak “verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir” şeklinde değiştirilmiştir.
• 5746 sayılı Kanunun 3/(2) maddesine yapılan ilave ile, ücretlere yönelik gelir vergisi teşvik kapsamı genişletilmiştir. Buna göre; “Ayrıca Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya Ar-Ge ve tasarım personelinin teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan girişimcilere mentorluk yapması durumunda haftalık 8 saati aşmamak şartıyla, bu çalışmaları gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Buna ilave olarak Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde ilgili personelin bu merkezler dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Yüzde yirmi olarak belirlenen bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde elliye kadar artırılabilir.”
• 5746 sayılı Kanunun 3. maddesine ilave edilen 13 no’lu fıkra ile “Girişim sermayesi desteği” getirilmiştir. Düzenleme uyarınca, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinden teknoloji, teknolojik üretim ve yenilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla girişim sermayesi fonlarına destek bütçesi aktarılabilir. Girişim sermayesi desteği kapsamında kaynakların aktarıldığı girişim sermayesi fonlarından ya da bu fonların yatırım yaptığı fonların yatırımlarından yararlanan şirketlere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde onunu ve öz sermayenin yüzde yirmisini aşmayan kısmı 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın ve 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılır. Bu kapsamda yapılacak indirim tutarı yıllık 1.000.000 Türk lirasını aşamaz. Bu oranları ve parasal sınırı yarısına kadar indirmeye veya dört katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir. Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından girişim sermayesi yoluyla destek almış firmalara sağlanan sermaye desteklerinin aktarımından itibaren en az dört yıl boyunca ilgili şirketlerde kalmaması, payların satılması ya da yatırılan sermayenin kısmen ya da geri alınması halinde 4 üncü maddenin dördüncü fıkrası hükümleri uygulanır.
• 5746 sayılı Kanunun 3. maddesine ilave edilen 14 no’lu fıkra ile 1.1.2022 tarihinden itibaren 3 üncü madde kapsamında yıllık beyanname üzerinden yararlanılan indirim tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılır. Bu fıkra kapsamında aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlıdır. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır. Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılan tutarın yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan Ar-Ge indirimine konu edilemez. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
• 5746 sayılı kanunun “Uygulama ve denetim esasları”na ilişkin 4(1). maddesinde kanun kapsamındaki destek ve teşvik unsurlarından yararlananların bu Kanunda öngörülen şartları taşıdıklarına ilişkin tespitlerin daha önce en geç iki yıl yerine, üç yıllık süreler itibarıyla yapılacağı düzenlenmiş, aynı maddenin 8. fıkrasında yapılan değişiklikle Kanun kapsamında gerçekleştirilen Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerine ilişkin yerindelik ve uygunluk denetimlerinin, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı veya Bakanlıkça yetki verilen teknoloji geliştirme bölgeleri yönetici şirketleri tarafından gerçekleştirileceği, bu kapsamda yapılan denetimlerde nihai karar merciinin Bakanlık olduğu düzenlenmiştir..
• 5746 sayılı kanunun yürürlük süresi, 31.12.2023 tarihinden, 31.12.2028 tarihine uzatılmıştır.

Bilgilerinize Saygılarımızla Arz Olunur.

[i]Bilgilendirme Metni: